Ryuichi Sakamoto | in memoriam | μέρος_Α : SOLARIS
Σήμερα συμπληρώνονται 91 χρόνια από τη γέννηση του Αντρέι Ταρκόφσκι, του μεγαλύτερου ίσως στοχαστή της κινούμενης εικόνας. «Σκοπός της τέχνης», έγραφε ο Ταρκόφσκι, «είναι να ετοιμάσει τον άνθρωπο για τον θάνατο, να οργώσει και να καλλιεργήσει την ψυχή του, κάνοντάς τη να στραφεί στο καλό».
Η μεταφυσική, ζητήματα πίστης και θυσίας, το νόημα της ανθρώπινης ύπαρξης μέσα στο πέρασμα του χρόνου, αποτελούν μερικές από τις βασικές θεματικές που διαπότισαν τη φιλμογραφία του Αντρέι Ταρκόφσκι και καθόρισαν την εναγώνια προσπάθειά του να συνθέσει την απόλυτη κινηματογραφική εικόνα: Να σμιλέψει τον χρόνο.
«Το ζήτημα του χρόνου είναι βασικό και στη μουσική, μόνο που λύνεται με εντελώς διαφορετικό τρόπο: η ζωτική δύναμη της μουσικής υλοποιείται στα όρια της ολοκληρωτική της εξαφάνισης».(Α.Τ.)
Αυτές τις μέρες έγινε γνωστός ο θάνατος του Ryuichi Sakamoto, ύστερα από πολυετή μάχη με τον καρκίνο. Το 2014 μια ιατρική διάγνωση άλλαξε τη ζωή του, και ξεκίνησε να γράφει μουσική από την αρχή, θέλοντας να αποτυπώσει το συναίσθημα του να έρχεσαι τόσο κοντά στο θάνατο. Το άλμπουμ «async» που προέκυψε, κυκλοφόρησε το 2017 σαν ένα σάουντρακ για μια φανταστική ταινία του Ταρκόφσκι, ήταν όμως περισσότερο μια συσσώρευση αναμνήσεων από τις υπάρχουσες ταινίες του.
Οι ταινίες του Ταρκόφσκι πλαισιώνονται από φυσικό, γήινο ήχο της υλικής πραγματικότητας, με εκτεταμένη, υποβλητική χρήση της σιωπής. Ο Ryuichi Sakamoto γεννήθηκε το 1952, τη χρονιά που ο J.Cage συνθέτει τα διάσημα 4 λεπτά και 33 δευτερόλεπτα σιωπής. Γοητεύτηκε από την εμπρεσιονιστική μουσική των Debussy, Poulenc και Satie, όλοι τους λάτρεις της ιαπωνικής τέχνης, και του τρόπου της να χειρίζεται τη σιωπή. Στο κινηματογραφικό του πορτραίτο «Coda», ο ίδιος εξομολογείται: «Μου αρέσουν οι ταινίες με πολλή σιωπή και πολλή ησυχία. Ταρκόφσκι, Μπρεσόν, Μπέργκμαν…Υπάρχει πολύς χώρος στο ενδιάμεσο, ώστε να μπορείς να μπεις βαθιά στην κινηματογραφική γλώσσα ή την ιστορία…Eίναι πολύ σημαντικό για μένα να έχω χώρο ανάμεσα στα αντικείμενα.»
Απόψε, ο παρΑξενος_ελκυστΗς αναζητά τις παύσεις και την αντήχηση, τον χώρο ανάμεσα: στις εικόνες του Αντρέι Ταρκόφσκι και τους ήχους του Ryuichi Sakamoto.
Επιμέλεια-Παρουσίαση : Μαριλένα Μαραγκού
Επιμέλεια ήχου: Δώρα Ιωακειμίδου
Διαδικτυακή ακρόαση: https://www.ertecho.gr/radio/trito/