Μπενχαμίν Λαμπατούτ | Όταν παύουμε να καταλαβαίνουμε τον κόσμο
2η εκπομπή
_ Το κυανό της Πρωσίας _
[… Το κυανό της Πρωσίας προκάλεσε αμέσως αίσθηση στην ευρωπαϊκή τέχνη…
Το ορυκτό λάπις λάζουλι κονιορτοποιημένο, έδινε ένα λουλακί τόσο πλούσιο που η χημική απομίμησή του έγινε δυνατή μόλις στις αρχές του 18ου αιώνα, όταν ένας Ελβετός παρασκευαστής χρωμάτων ονόματι Γιόχαν Γιάκομπ Ντίσμπαχ ανακάλυψε κατά λάθος, το 1704, το κυανό της Πρωσίας. ..
Το πρώτο μεγάλο ζωγραφικό έργο στο οποίο χρησιμοποιήθηκε το κυανό της Πρωσίας ήταν Η Ταφή του Χριστού, το 1709, από τον Ολλανδό Πίτερ βαν ντερ Βερφ. Τα σύννεφα στον ουρανό που καλύπτουν τον ορίζοντα και ο μπλε μανδύας που σκεπάζει τη μορφή της Παρθένου λαμποκοπούν, αντανακλώντας τη θλίψη των μαθητών γύρω από το σώμα του Μεσσία, γυμνό και τόσο ψχρό ώστε φωτίζει το πρόσωπο της γυναίκας που γονατιστή φιλάει το πίσω μέρος του χεριού του, σαν να καυτηριάζει με τα χείλη της τις πληγές από τα σιδερένια καρφιά.
Το 1782, ο Καρλ Βίλχεμ Σέλε ανακάτεψε σε ένα δοχείο το κυανό της Πρωσίας με μια κουταλιά αραιού θειικού οξέος και παρασκεύασε το τοξικότερο δηλητήριο της σύγχρονης εποχής. Ονόμασε τη νέα του ένωση “πρωσικό οξύ”.
Στην υγρή μορφή του, το δηλητήριο, που στη Γερμανία ονομάζεται και Blausaure ή “κυανό οξύ” είναι εξαιρετικά πτητικό- βράζει στους 26 βαθμούς Κελσίου και αναδίδει μια αμυδρή οσμή πικραμύγδαλου, γλυκιά, όχι δυσάρεστη, για να γίνει αντιληπτή απαιτείται ένα συγκεκριμένο γονίδιο που λείπει από το 40% της ανθρωπότητας. Κατά πάσα πιθανότητα, εξαιτίας αυτής της εξελικτικής ιδιομορφίας, ένας σημαντικός αριθμός Εβραίων που δολοφονήθηκαν με το Zyklon B στο Άουσβιτς, στο Μαϊντάνεκ και στο Μαουτχάουζεν ούτε καν πρόσεξαν τη μυρωδιά του κυανίου που κατέλκυσε τους θαλάμους αερίων.
Όταν οι γιατροί τον κήρυξαν ικανό να περάσει από δίκη, ο Γκαίρινγκ κρίθηκε ένοχος από το Δικαστήριο της Νυρεμβέργης και καταδικάστηκε σε θάνατο δι’ απαγχονισμού. Ζήτησε να τουφεκιστεί, ήθελε να πεθάνει σαν στρατιώτης και όχι σαν κοινός εγκληματίας. Όταν έμαθε ότι η τελευταία του επιθυμία απορρίφθηκε, αυτοκτόνησε δαγκώνοντας μια κάψουλα με κυάνιο που είχε κρύψει σε ένα βαζάκι με πομάδα για τα μαλλιά, αφήνοντας δίπλα του ένα σημείωμα που εξηγούσε ότι είχε επιλέξει να πεθάνει από το ίδιο του το χέρι “όπως ο μέγας Αννίβας”.
..είναι κάτι στη χημική δομή του χρώματος που επικαλείται τη βία: ένα ελάττωμα, μια σκιά, μια υπαρξιακή κηλίδα που κληροδοτήθηκε από εκείνα τα πειράματα στα οποία ο αλχημιστής διαμέλισε ζωντανά ζώα για να δημιουργήσει. ]
Ακούμε
_ Erik Honore
_ Gavin Bryars _ L’Ensemble De Basse- normandie \ Dominique Debart
_ Richard Wagner _ The Orchestra of the University of Music \ Marek Janowski
_ Επιμέλεια, αφήγηση | Αφροδίτη Κοσμά
_ Ηχητική επεξεργασία | Τάσος Μπακασιέτας
_Μπενχαμίν Λαμπατούτ _ Όταν παύουμε να καταλαβαίνουμε τον κόσμο
Μτφ. | Αγγελική Βασιλάκου