Μίλαν Κούντερα_ Η αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι
[Αν κάθε δευτερόλεπτο της ζωής μας είναι να επαναληφθεί αμέτρητες φορές, είμαστε καρφωμένοι στην αιωνιότητα όπως ο Ιησούς Χριστός επάνω στο σταυρό. Τι φριχτή ιδέα! Στον κόσμο της αιώνιας επιστροφής, κάθε κίνηση φέρνει το βάρος μιας αβάσταχτης ευθύνης. Αυτό είναι που έκανε τον Νίτσε να λέει ότι η ιδέα της αιώνιας επιστροφής είναι το πιο βαρύ φορτίο (das schwerste Gewicht). Αν η αιώνια επιστροφή είναι το πιο βαρύ φορτίο, οι ζωές μας μπορούν, σ’ αυτό το πλαίσιο, να φανερωθούν σ’ όλη τους την λαμπρή ελαφρότητα. Στ’ αλήθεια, όμως, είναι φριχτή η βαρύτητα και ωραία η ελαφρότητα; Το πιο βαρύ φορτίο μας συνθλίβει, μας κάνει να λυγίζουμε κάτω απ’ αυτό, μας πιέχει στο έδαφος. Αλλά, στην ερωτική ποίηση όλων των αιώνων, η γυναίκα επιθυμεί να δεχτεί το φορτίο του αντρικού κορμιού. Το πιο βαρύ φορτίο είναι λοιπόν ταυτόχρονα και η εικόνα της πιο έντονης ζωικής ολοκλήρωσης. Όσο πιο βαρύ είναι το φορτίο, όσο κοντινή στη γη είναι η ζωή μας, τόσο είναι πιο αληθινή και πιο πραγματική. Σ’ αντιστάθμισμα, η ολική απουσία του φορτίου κάνει το ανθρώπινο ον να γίνεται πιο ελαφρύ απ’ τον άνεμο, να πετάει, ν’ απομακρύνεται απ’ τη γη, απ’ το γήινο είναι, να μην είναι παρά μόνο κατά το ήμισυ αληθινό και οι κινήσεις του να είναι εξίσου ελεύθερες όσο και χωρίς σημασία. Λοιπόν, τι να διαλέξει κανείς; Το βάρος ή την ελαφρότητα;
~
Για μια φορά ακόμα, είπε μέσα του ότι η Τερέζα ήταν ένα παιδί που το είχαν βάλει σ’ ένα καλάθι πασαλειμμένο με πίσσα και το είχαν αφήσει πάνω στο νερό. Πώς μπορείς ν’ αφήσεις πάνω στ’ αγριεμένα νερά ενός ποταμού το καλάθι όπου φωλιάζει ένα παιδί! … Ο Τόμας δεν καταλάβαινε τότε ότι οι μεταφορές είναi επικίνδυνο πράγμα. Δεν παίζει κανείς με τις μεταφορές. Ο έρωτας μπορεί να γεννηθεί από μια μεταφορά και μόνον. ]
2
Ακούμε
_ Leoš Janáček
_ Sidsel Endresen & Erik Honore
_ Bitchin Bajas
_ Michele Rabbia & Ignar Zach
_ Helena Vondráčková
_ Sofia Gubaidulina
_ John Surman
Επιμέλεια, αφήγηση _ Αφροδίτη Κοσμά
Ηχητική επεξεργασία _ Τάσος Μπακασιέτας
Μίλαν Κούντερα _ Η αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι Μτφ. _ Κατερίνα Δασκαλάκη Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2008, Αθήνα