Κείμενο / Αφήγηση: Λαμπρινή Καρακούρτη, επιμελήτρια της Εθνικής Πινακοθήκης και υπεύθυνη του παραρτήματος του Ναυπλίου.
Credit Φωτογραφίας: ©Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου, Φωτογράφιση: Σταύρος Ψηρούκης.
Ο Γάλλος Νικολά Λουί Φρανσουά Γκος, ήταν ένας πολιτικοποιημένος ιστορικός ζωγράφος, ιδιαίτερα ευαίσθητος στα σημαντικά γεγονότα της εποχής του.
Στο μικρό αυτόν πίνακα που φιλοτέχνησε το 1827, με θέμα «Η μάχη της Ακρόπολης», απεικονίζει τη σύγχρονη Κόρη της Ακρόπολης, την Ασήμω Λιδωρίκη.
Η Ασήμω ήταν αδελφή των αγωνιστών Αναστάσιου και Παναγιώτη Λιδωρίκη και γυναίκα του Ιωάννη Γκούρα, φρούραρχου της Ακρόπολης. Ήταν γνωστή ως Γκούραινα και ως Νταλιάνα (όπως την αποκαλούσε ο Καραϊσκάκης) καθώς ήταν πολύ όμορφη και ψηλόκορμη σαν μακρύ καριοφίλι, το γνωστό «νταλιάνι». Όλοι οι καπεταναίοι την υπάκουαν και την περιέβαλαν με σεβασμό. Αθηναίες κυρίες και νέα κορίτσια αποτελούσαν τη συνοδεία της. Όταν τον Ιούλιο του 1826 ο Κιουταχής εισέβαλε στην Αθήνα, εγκαταστάθηκε μαζί με την οικογένειά της μέσα στο Ερέχθειο, που οι αγωνιστές το είχαν σκεπάσει με μπάζα, για να αντέξει τους βομβαρδισμούς. Όταν ο άντρας της σκοτώθηκε, η Ασήμω ζώστηκε το σπαθί και ανέλαβε την υπεράσπιση της Ακρόπολης.
Πολλές ιστορίες έχουν γραφτεί για εκείνη, με πιο γνωστή αυτή που τη συνδέει με τον Νικόλαο Κριεζώτη. Ο γενναίος στρατηγός της Εύβοιας συμφώνησε να βοηθήσει στην ενίσχυση της άμυνας της Ακρόπολης μετά από υπόσχεση του Καραϊσκάκη (ή του αδερφού της Ασήμως) ότι θα έπαιρνε για σύζυγό του τη χήρα Νταλιάνα με τα πλούσια προικιά.
Ο γάμος αυτός δεν έγινε ποτέ. Η Ασήμω καταπλακώθηκε μαζί με την οικογένειά της μέσα στο Ερέχθειο από ένα γείσο που κατέπεσε κατά τη διάρκεια βομβαρδισμού. Η ιστορία της, που έγινε γνωστή στη Γαλλία από τον Φαβιέρο, ενέπνευσε τον Γκος να ζωγραφίσει τον συγκεκριμένο πίνακα, που ξεσήκωσε τους λαούς της οικουμένης υπέρ της ελληνικής υπόθεσης.
Ο Γάλλος ζωγράφος αναπαριστά την Ασήμω ντυμένη με λαμπερή κόκκινη φούστα. Το αριστερό της χέρι είναι λαβωμένο, ενώ στο δεξί κρατά γιαταγάνι. Με το αριστερό της πόδι πατά θριαμβευτικά το λάβαρο με την ημισέληνο ενός νεκρού Οθωμανού. Η σκηνή διαδραματίζεται μέσα στο Ερέχθειο, ενώ στο βάθος μαίνονται οι μάχες γύρω από τον Παρθενώνα. Μια δέσμη φωτός λούζει τη σύγχρονη ηρωίδα.
Μεταφέροντας τη δράση μέσα στον ιερό περίβολο του Παρθενώνα, ο καλλιτέχνης κάνει επίκληση στα ουμανιστικά ιδεώδη και δημιουργεί μια επί της ουσίας πολιτική εικόνα.
Το έργο του είναι ένας πίνακας που εικονοποιεί τη φιλελληνική φαντασίωση και κινείται υφολογικά και μορφολογικά μεταξύ κλασικισμού, ρομαντισμού και ιδεαλισμού. Η ηρωίδα απεικονίζεται ως μια αλληγορία της αγωνιζόμενης Ελλάδας, παραπέμποντας στην Ελλάδα στα ερείπια του Μεσολογγίου του Delacroix ή στην Αφύπνιση της Ελλάδας του Ange-René Ravault.
Η Ασήμω έγινε σύμβολο της αγωνιστικότητας και της αυτοθυσίας του λαού. Ένας αναπόσπαστος κρίκος στη συνέχεια της ελληνικής ιστορίας και φορέας της διαχρονικής ιδέας της ελευθερίας.
Το έργο «Η Μάχη της Ακρόπολης» εκτίθεται στο Παράρτημα Ναυπλίου της Εθνικής Πινακοθήκης-Μουσείου Αλεξάνδρου Σούτσου.
Bio
Η Λαμπρινή Καρακούρτη σπούδασε Αρχαιολογία και Ιστορία Τέχνης στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και Συντήρηση Έργων Τέχνης και Αρχαιοτήτων στη Σχολή Γραφικών Τεχνών και Καλλιτεχνικών Σπουδών, στο ΤΕΙ Αθήνας.
Κατέχει Μεταπτυχιακό Δίπλωμα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (Ε.Μ.Π.), στην επιστημονική περιοχή «Προστασία Μνημείων», Μεταπτυχιακό Τίτλο στον τομέα της «Διοίκησης Πολιτισμικών Μονάδων» (ΔΠΜ), του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (Ε.Α.Π.) και Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης (ΜΔΕ) στη Θεωρία και Ιστορία της Τέχνης, στις γνωστικές περιοχές «Ιστορία και Θεωρία της Τέχνης και της Αρχιτεκτονικής» και «Φιλοσοφία της Τέχνης και Ανθρωπιστικές Επιστήμες» της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών (ΑΣΚΤ).
Από το 2004 έχει αναλάβει την ευθύνη-λειτουργία του παραρτήματος της Εθνικής Πινακοθήκης στο Ναύπλιο.