«Ο Σεφέρης και η μουσική»
Γνωρίζουμε πως η ποίηση συνομιλεί με τη μουσική και πως η μουσική εξαρτάται από την ποίηση. Υπάρχει η θεωρία της συναισθησίας στην τέχνη, που κάνει τους ήχους να έχουν γεύση, τα χρώματα να έχουν οσμή, τις λέξεις να έχουν σχήμα. Μουσική και ποίηση… Και γεννιούνται στίχοι και τραγούδια, νότες και λέξεις και δύσκολα μπορούμε να ξεχωρίσουμε το ποιητικό κείμενο από τη μουσική του. Παραδείγματα , το «Μέρα Μαγιού», του Ρίτσου από τη μουσική του Θεοδωράκη. Ή το «Απομεσήμερο ενός φαύνου», του Μαλλαρμέ, από τη μουσική του Ντεμπυσσύ. Όχι μόνο η ποίηση, αλλά και η λογοτεχνία ολόκληρη, αφήνει πάντα χώρο στη μουσική. Υπάρχουν έργα της πεζογραφίας , όπου η πλοκή συνδέεται αναπόσπαστα με τη μουσική. Παράδειγμα, η νουβέλα «Σονάτα Κρόυτσερ» του Τολστόϊ, η οποία αναφέρεται στην 9η σονάτα για πιάνο και βιολί του Μπετόβεν.
Ο Ρόμπερτ Σούμαν συμβουλεύει τους πιανίστες, στις εβδομήντα οδηγίες του, να ξεκουράζονται από τη μελέτη διαβάζοντας ποίηση. Ο Γιώργος Σεφέρης θα αγαπήσει τη μουσική μέσα απ’τη σχέση του με μια μεγαλύτερή του γυναίκα, μια πρωτοποριακή μουσικοκριτικό , εξαιρετικά καλλιεργημένη. Θα επηρεάσει σημαντικά τις μουσικές του προτιμήσεις.
«Συλλογίζομαι τι ωραίο πράμα που είναι η φωνή του ανθρώπου. Ένας ελαφρότατος τόνος και όλα ειπώθηκαν, και το σπουδαιότερο χωρίς να ειπωθούν. ….. Χάρηκα πολύ περισσότερο την ορχήστρα χτες. Μολονότι με κούρασε ο αργός ρομαντικός ρυθμός του Σούμπερτ, βρήκα πράγματα που έβλεπα σχεδόν για πρώτη φορά: το αίσθημα πως κρατά το σφυγμό ενός ζωντανού κορμιού, με άπειρες λεπτότητες στην παραμικρή απόχρωση… Τι θλιβερά αγράμματος που είμαι …. Και μια απορία: ακούοντας την ορχήστρα παρατήρησα ότι τα έγχορδα τα παίζουν μελαχρινοί και τα πνευστά ξανθοί, γιατί άραγε?
Αγόρασα χτες ένα φωνογράφο και τις πρώτες πλάκες της Συμφωνίας σε ρε ελάσονα του Φρανκ. Είναι ο μόνος τρόπος να μορφωθώ μουσικά με την ασυγχώρητη αμάθειά μου. Κάποτε στη μικρή μου κάμαρα, μπροστά στο κόκκινο και ατελέστατο γραμμόφωνό μου, έχω την εντύπωση πως είμαι κάποιος αλχημιστής του παλιού καιρού… Ξαναπιάνω από την αρχή φράσεις, προσπαθώ να συνηθίσω το αυτί μου, να ξεχωρίσει τα διάφορα όργανα, να παρακολουθεί τι γίνουνται και πως αλλάζουν τα μοτίβα, και ποιάν ανταπόκριση έχουν τέλος πάντων μ’εκείνον το ζωντανό άνθρωπο που τα δημιούργησε, και με τη μουσική.»
Παραγωγή-παρουσίαση: Άννα Σακαλή
