[συλλογικA_Ονειρα]
Σε πολλούς αυτόχθονες πολιτισμούς τα όνειρα θεωρούνται κοινές εμπειρίες. Στη φυλή Temiar στη ζούγκλα της Μαλαισίας, οι οικογένειες τα πρωινά μοιράζονται τα όνειρα της νύχτας. Οι Αβορίγινες της Αυστραλίας θεωρούν τα όνειρα μια σύνδεση με τον Ονειρόχρονο, ένα κοινοτικό πνευματικό βασίλειο που συνδέει τα άτομα με τους προγόνους και τη συλλογική γνώση.
O Carl Jung υποστήριξε πως, πέρα από το προσωπικό ασυνείδητο το οποίο περιέχει τις προσωπικές εμπειρίες και μνήμες ενός ατόμου, υπάρχει ένα βαθύτερο επίπεδο ασυνείδητου που είναι κοινό σε όλους τους ανθρώπους και λειτουργεί πέρα από τον ατομικό ψυχισμό: το συλλογικό ασυνείδητο. Μια “αποθήκη” κοινών, παγκόσμιων εμπειριών, εννοιών και δομών που κληρονομούνται από γενιά σε γενιά, ανεξάρτητα από την προσωπική εμπειρία, που ανήκει στη φύση της ανθρώπινης ψυχής και διαμορφώνει μια «κοινοτική» ονειρική εμπειρία.
Το «συλλογικό όνειρο» στον στοχασμό του Walter Benjamin συνδέεται με την ανάλυση της νεωτερικότητας και των κοινωνικών μορφών που διαμορφώνουν τις εμπειρίες μας. Μέσα από το έργο του ο Benjamin εντάσσει το συλλογικό όνειρο στην προσπάθειά του να ερμηνεύσει πώς οι μαζικές φαντασιώσεις, οι ουτοπίες και τα πολιτιστικά φαινόμενα λειτουργούν ως όνειρα που αντικατοπτρίζουν την κοινωνική συνείδηση.
Πριν από 60 ακριβώς χρόνια, το Τρίτο Πρόγραμμα του BBC μετέδωσε μια σειρά εκπομπών με τίτλο «Inventions For Radio – The Dreams», αποτελούμενα από ηχητικά κολλάζ ηλεκτρονικής μουσικής, συνδυασμένα με κατακερματισμένους διαλόγους απλών ανθρώπων για τα όνειρά τους˙ σε μια απόπειρα να συνθέσει το συλλογικό όνειρο στα μέσα του αιώνα.
Το ηλεκτρονικό ηχητικό τοπίο κατασκεύασε η τότε άγνωστη ηχολήπτρια του BBC, Delia Derbyshire. Φέτος οι «Ραδιοφωνικές Εφευρέσεις» επανεκδόθηκαν επετειακά. Η προκλητική avant-garde καλλιτέχνιδα Cosey Fanni Tutti ερευνά το ηχητικό αρχείο της Delia Derbyshire και τις πρωτότυπες συνθετικές τεχνικές της και σε μια «συμμαχία ευαισθησίας» ενσωματώνει την προσέγγισή της στη μουσική με τη δική της, συνθέτοντας τη μουσική για την αφιερωματική ταινία «Delia Derbyshire: The Myths and the Legendary Tapes».
Απόψε ο παρΑΞενος_ελκυστΗς, στην πρώτη συνάντησή μας για τον τελευταίο μήνα της χρονιάς – τον μήνα με τις μεγαλύτερες νύχτες που θα μας οδηγήσει σε επόμενες διαδρομές σκοτεινές – και σε συνέχεια των εκπομπών για τη συλλογική μνήμη, εξερευνά το συλλογικό ασυνείδητο, μέσα από τα γραπτά του Walter Benjamin, και τα ηλεκτρονικά ηχοτοπία της Delia Derbyshire. Πλαισιωμένοι από τους ήχους των Scott Walker, Steve Roach και David Tibet.
Εικόνα: Elena Kulikova
Επιμέλεια-Παρουσίαση: Μαριλένα Μαραγκού
Επιμέλεια ήχου: Νίκος Σαβοργινάκης