[nganga – φωνές των προγόνων]
Η Nganga (Anganga Nzambi) είναι η υπέρτατη οντότητα των λαών Bantu. Στην παραδοσιακή θρησκεία του Κονγκό αλλά και των λαών της αφρικανικής διασποράς, όπου βρέθηκαν με το δουλεμπόριο του Ατλαντικού, όπως η Βραζιλία, ο nganga είναι ο πνευματικός θεραπευτής, μάντης και ειδικός σε τελετουργίες. Eκπαιδευμένος να επικοινωνεί με τους προγόνους για να αναζητά καθοδήγηση, μπορεί να μαντέψει την αιτία της ασθένειας ή της κακοτυχίας και να προτείνει δράσεις για την αντιμετώπισή τους, συχνά με υπερφυσικά μέσα και ιερή ιατρική.
«Anganga» ονομάζεται και η πρώτη συνεργασία της avant-garde βοκαλίστριας Juçara Marçal από το Ρίο ντε Τζανέιρο με τον συνθέτη ηλεκτροακουστικής μουσικής Cadu Tenório, όπου παρουσιάζουν σύγχρονες ερμηνείες των εργατικών τραγουδιών vissungos των Αφρικανών σκλάβων της Βραζιλίας, που συγκεντρώθηκαν από τον φιλόλογο και γλωσσολόγο Aires da Mata Machado Filho τη δεκαετία του 1920.
Ο Kevin Volans είναι Ιρλανδός συνθέτης και πιανίστας, γεννημένος το 1949 στη Νότια Αφρική. Για τη σύνθεση «White Man Sleeps» (1982) που ερμηνεύει το κουαρτέτο εγχόρδων Kronos, αντλεί από την μουσική με αυλούς των φυλών Tswana and Νyanga, την μουσική με δοξάρι από την φυλή San, την μουσική lesiba των Basotho, τα οποία διυλίζει μέσα από δική του, επινοημένη, όπως λέει παράδοση. Ο τίτλος προέρχεται από μια στιγμή στην μουσική των Nyanga, όπου οι ερμηνευτές παύουν να παίζουν τους δυνατούς αυλούς τους για λίγο και χορεύουν, μόνο στον ήχο από το κροτάλισμα των βραχιολιών που φορούν στους αστραγάλους τους – για να αφήσουν τον λευκό γαιοκτήμονα να κοιμηθεί.
Η εικαστική καλλιτέχνης απο το Λος Άντζελες Anna Homler, στο πλαίσιο του συνεχιζόμενου επιτελεστικού της έργου «Breadwoman», ηχογράφησε το 1985 μια σειρά από σαμανικά ονειρικά τραγούδια/ψαλμούς – δίνοντας φωνή σε μια γλώσσα επινοημένη – σε διάλογο με ηλεκτροακουστικές συνθέσεις του Steve Moshier. Η ίδια υποστηρίζει πως ίσως, μέσα από τα τραγούδια της, μιλά σε μια παγκόσμια γλώσσα ο θεός της συγκομιδής: καθώς η περσόνα της Breadwoman εμφανίζεται στην σκηνή ως μια γυναίκα ντυμένη με αγροτικά ρούχα, φορώντας στο πρόσωπο ένα καρβέλι ψωμί – ένα φάντασμα προγονικό και αιώνιο.
Απόψε στον παρΑξενο_ελκυστΗ ακολουθούμε διαδρομές της διασποράς που φέρουν μαζί τους φωνές και ήχους των προγόνων: από την αφρικανική ήπειρο και την φυλή των Βουσμάνων Σαν, μέχρι την σύγχρονη Βραζιλία. Πλαισιωμένοι από ηχογραφήσεις γηγενών του Κονγκό, τη afro-punk των Metá Metá και την avant-garde jazz των Art Ensemble of Chicago.
Εικόνα: Anna Homler, Breadwoman
Επιμέλεια-Παρουσίαση: Μαριλένα Μαραγκού
Επιμέλεια ήχου: Νίκος Σαβοργινάκης
Τρίτο Πρόγραμμα 90,9 & 95,6 | www.ertecho.gr/trito