[Σέλας των αντηχήσεων]
«Ο γαλαξίας μετουσιώνεται / Τρέφει τις νοσταλγίες του κ’ έπειτα σβήνει / Σαν φως που πια κουράστηκε να περιμένει /… / Μια νύχτα Δυο νύχτες / Κ’ έπειτα φως μέσα στο μέγα πλήθος που κραυγάζει / Κάτω από τον θόλο της ηχούς ενός αιών »
(από το Σέλας των αντηχήσεων, Α.Εμπειρίκος)
Το σέλας είναι ίσως το ωραιότερο φυσικό φαινόμενο που γοητεύει και εμπνέει τους ανθρώπους απ’ την απαρχή του κόσμου. Γεννιέται από τον βομβαρδισμό με φορτισμένα σωματίδια των ανώτερων αέριων στρωμάτων της ατμόσφαιρας, εξαιτίας του ηλιακού ανέμου.
Το δέος που προκαλεί η εμφάνισή του γέννησε πολλούς διαφορετικούς λαϊκούς μύθους: από τους χαρούμενους ουράνιους χορευτές της Σκωτίας, την αντανάκλαση των ασπίδων των νεκρών παρθένων στην Νορβηγία, έως το παιχνίδι των πνευμάτων των θαλάσσιων ίππων με το κρανίο ενός ανθρώπου, από την κεντρική Αλάσκα. Συχνά άλλωστε το βόρειο σέλας ερμηνεύεται ως επική μάχη ανάμεσα στους αγγέλους, που είναι πολεμιστές του ουρανού, και τους έκπτωτους παλιούς συντρόφους τους, τους δαίμονες.
Η βιολόγος Karin Lehmkuhl Bodony ζει σε ένα μικρό χωριό της Αλάσκας, μέσα στον Αρκτικό Κύκλο. Εκεί έχει την ευκαιρία, όχι μόνο να βλέπει τους εντυπωσιακούς φωτεινούς σχηματισμούς στον ουρανό αλλά και να τους καταγράφει ηχητικά: Χρησιμοποιώντας μια συσκευή εγγραφής εξαιρετικά χαμηλών ραδιοσυχνοτήτων, αποτυπώνει τους στροβιλισμούς και τα σφυρίγματα που δημιουργούνται από την ηλιακή καταιγίδα, καθώς αλληλοεπιδρά με το ηλεκτρομαγνητικό πεδίο της γης. Οι ήχοι είναι απόκοσμοι και αιθέριοι, σαν το τραγούδι της φάλαινας.
Ο συνθέτης και ακαδημαϊκός Matthew Burtner, που πραγματεύεται στο έργο του την περιβαλλοντική αλλαγή στην πατρίδα του την Αλάσκα, χρησιμοποιεί αυτές τις ηχογραφήσεις για να συνθέσει το έργο Auroras (2021).
Aπόψε ο παρΑξενος_ελκυστΗς, με αφορμή την σπάνια εμφάνιση αυτού του φαινομένου και στις νοτιότερες περιοχές αυτές τις ημέρες, λόγω της έντασης της γεωμαγνητικής καταιγίδας, αφουγκράζεται την αντήχηση της «Αυγής του Βορρά» Aurora Borealis. Με τους ήχους των Campbell Nicol, Astralingua, Joyce Wai-chung Tang, Gunnar Idenstam, Bára Gísladóttir/ Skúli Sverrisson, Matthew Burtner, Meredith Monk, Laurie Anderson, Ex–Easter Island Head και Jamie Branch.
Επιμέλεια-Παρουσίαση: Μαριλένα Μαραγκού
Επιμέλεια ήχου: Νίκος Σαβοργινάκης
Εικόνα: Kolbein Svensson, Νορβηγία
Τρίτο Πρόγραμμα 90,9 & 95,6 | www.ertecho.gr/trito