Ελεγεία στην ύφανση
O άνθρωπος από την αρχαιότητα συνέδεε τον κόσμο που τον περικλείει και τις ενεργειακές δυνάμεις του σύμπαντος με την διαδικασία της ύφανσης –μια διαδικασία διαπλοκής νημάτων που, εκτός από χρηστικό είχε και πολύ έντονο συμβολικό ρόλο.
Ο τρόπος που συμμετέχει το σώμα αλλά και ο τρόπος κατασκευής του πλέγματος μέσα από την ύφανση φανερώνει τον ρυθμικό χορό κινήσεων του δημιουργού του. Με αυτήν την τελετουργική επανάληψη, η σωματική κίνηση μετασχηματίζεται σε ρυθμό, που γίνεται μέρος της ύφανσης: σε πολλά μέρη του κόσμου, το τραγούδι χρησιμοποιείται κατά την ύφανση για να υπαγορεύσει σχέδια ή ως μια μορφή πνευματικής σύνδεσης με το ίδιο το ύφασμα.
Η σχέση μεταξύ τραγουδιού και υφαντικής ανάγεται στην αρχαία Ελλάδα, όταν ύφαιναν και γυναίκες και θεές, όπως η Κίρκη, στην Οδύσσεια . Η υφαντική από τότε σχετίζεται με το τραγούδι, την ποίηση και τη γλώσσα και όπως έγραψε η Ann Bergren: «Οι Ελληνίδες δεν μιλούν, υφαίνουν».
To καλάθι άλλωστε συμβολίζει το μητρικό σώμα. Από την τέχνη της καλαθοπλεχτικής εμπνέεται ο μουσικολόγος και συνθέτης της avant garde Peter Garland, στο έργο «The Basketweave Elegies» για σόλο βιμπράφωνο. Το έργο ξεκίνησε ως φόρος τιμής στην αείμνηστη εικαστικό Ruth Asawa, γνωστή για τα γλυπτά της από υφαντό σύρμα. Μια μουσική που μοιάζει να αφορά καθαρά στην εκφραστική δύναμη του ίδιου του ήχου, όπου πέρα από μια αυστηρά μινιμαλιστική εξέλιξη μελωδικών και ρυθμικών μοτίβων συναντάμε επιρροές από το πανόραμα της παγκόσμιας μουσικής. Μια μουσική «καλοφτιαγμένη, στιβαρή, χρήσιμη και όμορφη – όπως ένα καλάθι».
Τον ήχο της πείνας, υφαίνει ο συνθέτης και sound artist Joaquín Orellana από τη Γουατεμάλα, γράφοντας για τα κλαδιά μιας φανταστικής μαρίμπας «Ramajes de una marimba imaginaria». Κατασκευάζοντας από ένδεια εξοπλισμού ηχητικά εργαλεία (útiles sonorous) – μια σειρά από αναλογικά όργανα που θύμιζαν μαρίμπες και όταν παίζονταν ταυτόχρονα δημιουργούσαν ηχητικά σχήματα παρόμοια με αυτά των sequencer των υπολογιστών – ενσαρκώνει τα αισθήματα ενός λαού σε μια νέα εθνική διαλεκτική.
Με αφορμή την έκθεση «το φαινόμενο της Πεταλούδας» στην Κλωστοϋφαντουργία Μουζάκη, απόψε ο παρΑξενος_ελκυστΗς περιπλανάται σε ένα δίκτυο νημάτων και νοημάτων που διαπλέκει συμβολικά η έννοια της ύφανσης˙ με τους ήχους των Kenny Burrell, David Watson/Matthew Welch, David Hammond, Anne Briggs, Paddy Tunney, Richard Dawson, Peter Garland/ William Winant και The Weavers.
Επιμέλεια ήχου: Γιώργος Κωστόπουλος/Νίκος Σαβοργινάκης
Εικόνα: Ruth Asawa wire sculptures
διαδικτυακή ακρόαση: https://www.ertecho.gr/radio/trito/
Επιμέλεια-Παρουσίαση : Μαριλένα Μαραγκού