«Η λήθη μοιάζει με πουλί με φτερά συμφιλιωμένα
Απλωμένα και ακίνητα
Πουλί που ακούραστα τσουλάει πάνω στον άνεμο
(…)
Μπορώ έντονα να θυμηθώ – τη λήθη.»
(“Forgetfulness“, Harold Hart Crane)
Στους «Ανεπίκαιρους Στοχασμούς» ο Νίτσε υποστηρίζει ότι η υπερβολική μνήμη, η συνεχής αναδίπλωση σε ό,τι έχει συμβεί, παραλύει τη δυνατότητα του ανθρώπου να ζήσει το παρόν. Ο άνθρωπος που δεν μπορεί να ξεχάσει γίνεται, «σαν ένα ζώο που έχει χάσει την ικανότητα της πέψης». Το παρελθόν στοιβάζεται μέσα του σαν τροφή που δεν αφομοιώνεται, δημιουργώντας μια κατάσταση δυσφορίας, που καταλήγει σε παράλυση. Γι’ αυτό, η λήθη, η «ενεργητική δύναμη της λησμοσύνης», – όπως την ονομάζει – είναι προϋπόθεση της ζωής, καθώς επιτρέπει τη διάκριση ανάμεσα σε ό,τι αξίζει να μείνει στη μνήμη και σε ό,τι πρέπει να αφεθεί να χαθεί.
Η μνήμη επιτρέπει τη συνέχεια, η λήθη εξασφαλίζει την ελευθερία, και απόψε ο παρΑξενος_ελκυστΗς περιηγείται στις όχθες της Λήθης, ως ενεργητικής δύναμης ζωής, ακούγοντας:
- Την σύνθεση “Forgetfulness” της Ιρανής Aftab Darvishi, για σύνολο εγχόρδων και πνευστών, μια γέφυρα Ανατολής και Δύσης με Ανατολίτικες μελωδικές μνήμες από την πατρίδα της την Τεχεράνη να ανακατεύονται με τους Δυτικούς τρόπους της σύγχρονης κλασικής μουσικής.
- Για όλα αυτά που δεν θυμόμαστε, αυτά που μένουν ξεχασμένα, μιλούν οι στίχοι του “Unremembered”: ένας κύκλος τραγουδιών της Αμερικανίδας συνθέτριας Sarah Kirkland Snider για επτά φωνές, ορχήστρα δωματίου και ηλεκτρονικά, εμπνευσμένος από ποιήματα και εικονογραφήσεις του συγγραφέα και εικαστικού καλλιτέχνη Nathaniel Bellows.
- Η Πολωνή κιθαρίστα Martyna Basta στον δίσκο “Slowly Forgetting, Barely Remembering” προκαλεί την ιδέα μιας ατελούς μνήμης, όπου δεν είναι σαφές αν κάτι συνέβη πραγματικά ή είναι δημιούργημα της φαντασίας μας.
- Εικόνες που παίζουν με την μνήμη μας και σκέψεις, που έρχονται και φεύγουν, από το δημιουργικό δίδυμο των Stephen Vitiello and Bill Seaman. Δύο βετεράνοι στα ηχοτοπία βαθιάς ακρόασης, που συνεργάστηκαν εξ αποστάσεως στον δίσκο “The Other Forgotten Letters”: Γράμματα Ξεχασμένα – είτε ως πραγματικά γράμματα, είτε ως μεταφορές, είτε ως ηχητικά ίχνη – δηλώνουν κάτι που υπήρξε και έπειτα χάθηκε, αλλά ξαναβρίσκει μορφή σε ένα άλλο πεδίο. Ο ήχος γίνεται το μέσο με το οποίο το ξεχασμένο ανακαλείται, όχι αυτούσιο, αλλά μεταμορφωμένο, αλλοιωμένο, σε νέο συγκείμενο. Μια ηχητική διάδραση, με τον τρόπο που ο Νίτσε αντιλαμβάνεται τη λήθη: όχι ως αδυναμία, αλλά ως ενεργητική δύναμη που καθιστά δυνατή την ίδια τη ζωή.
Πλαισιωμένοι από τις φωνές των Elvis Presley και Sibylle Baier
Επιμέλεια-Παρουσίαση: Μαριλένα Μαραγκού
Επιμέλεια ήχου: Κατερίνα Λιοντή
Τρίτο Πρόγραμμα 90.9 & 95.6
Διαδικτυακή Ακρόαση: ERT εcho