Μαριλένα Μαραγκού

Το «βλέμμα» των άλλων, όσο αναγκαίο και αν είναι για να σχηματίσουμε το είναι μας, τόσο και απειλητικό, καθώς μας υποβιβάζει σε αντικείμενο. Και για το λόγο αυτό συχνά φοράμε μάσκες/προσωπεία- που εξαπατούν τους άλλους, και τον ίδιο μας τον εαυτό.

Ο καθρέφτης υπάρχει ανάμεσα στην πραγματικότητα και την ψευδαίσθηση, τον εαυτό και τον άλλον, την παρουσία και την απουσία - ένας οριακός τόπος, όπου η αντανάκλαση δεν αφορά μόνο την αναγνώριση αλλά και τη μεταμόρφωση και την αβεβαιότητα. Η αντανάκλαση στον καθρέφτη κάποιες φορές είναι προέκταση του εαυτού˙ άλλες μοιάζει αλλόκοτη και ανοίκεια, μια ετερότητα.

«Το αλλού είναι ένας αντίστροφος καθρέφτης. Ο ταξιδιώτης αναγνωρίζει το λίγο που είναι δικό του, ανακαλύπτοντας το πολύ που ποτέ δεν έχει και που ποτέ δεν θα έχει», γράφει ο Ίταλο Καλβίνο, στις Αόρατες Πόλεις. Ο αντίστροφος καθρέφτης είναι αυτός που καθρεφτίζει την απουσία: αυτό που δεν είσαι, αυτό που δεν έχεις, αυτό που επιθυμείς. Στις Αόρατες Πόλεις, κάθε πόλη λειτουργεί σαν αντίστροφος καθρέφτης, αποκαλύπτοντας αυτό που λείπει από τις άλλες: διαφορετικές πτυχές της ανθρώπινης εμπειρίας, μέσω της αντίθεσης.

O καθρέφτης του απείρου είναι το φαινόμενο όπου, τοποθετώντας δύο επίπεδους καθρέφτες παράλληλα, παράγουμε άπειρα αντανακλώμενα είδωλα. Είναι μια μορφή οπτικής ηχούς που απορροφά και αναπαράγει πανομοιότυπες εικόνες ή είδωλα.

Η ανάκλαση του εαυτού μέσα στον καθρέφτη είναι σύμφωνα με τον Lacan ένα από τα θεμελιώδη στάδια στην ψυχική εξέλιξη και τη μελλοντική δομή της υποκειμενικότητας. Το «στάδιο του καθρέφτη», συμβαίνει ανάμεσα στον 6-18 μήνα της ζωής. Το βρέφος θεωρεί τον καθρέφτη μέρος του εαυτού του και ταυτίζεται με το κατοπτρικό είδωλο των ομοίων του στον καθρέφτη και κυρίως με την εικόνα της μητέρας, ενώ προσπαθεί μέσα από τη δυαδική σχέση να αποκτήσει τη σωματική του ενότητα. Έτσι, αποκτά συνείδηση του εαυτού του και του Άλλου. Στις περίπλοκες και συχνά αντιφατικές πτυχές του καθρέφτη θα κινηθούμε αυτή την εβδομάδα, αφουγκραζόμενοι κατοπτρικά είδωλα σε ηχητικές ιστορίες που ταλαντώνονται ανάμεσα στην πραγματικότητα και την αντανάκλαση της επιθυμίας:

Στον προκολομβιανό πολιτισμό των Zapotec από την Oaxaca του Μεξικού, "Cocijo" είναι μια θεότητα που συνδέεται με την βροντή και την αστραπή. Απεικονίζεται με συνδυασμό χαρακτηριστικών τζάγκουαρ και φιδιού και είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς ορίζει την Βροχόπτωση, την Γονιμότητα της γης και την Αγροτική Αφθονία.

Αν και ο καιρός είναι το πιο ανώδυνο θέμα συζήτησης, μεταξύ των ανθρώπων που δεν επιδιώκουν την ουσιαστική επικοινωνία, και το δελτίο καιρού μια τεχνική ενημέρωση με επιστημονική ορολογία, στην εκπομπή της Δευτέρας 03 Φεβρουαρίου - μεσάνυχτα προς Τρίτη - ο παρΑξενος_ελκυστΗς ακολουθεί τις μεταπτώσεις του καιρού μέσα στις πρώτες Αλκυονίδες μέρες του Φεβρουαρίου και ερμηνεύει τη βροχή – τα δάκρυα της Φύσης - σε ένα συναισθηματικό δελτίο καιρού, φορτισμένο από την απώλεια.

Η αρχή της Άνοιξης για τους απανταχού Κινέζους σηματοδοτείται στην καρδιά του Χειμώνα, στην έναρξη του νέου Σεληνιακού έτους, όπου γιορτάζεται και η Πρωτοχρονιά. Μια κινητή γιορτή που φέτος είναι στις 29 Ιανουαρίου. Το «Φεστιβάλ της Άνοιξης» γιορτάζεται με επιμελές καθαρισμό των σπιτιών, διακόσμηση σε χρώμα κόκκινο, επανασύνδεση με συγγενείς και περίτεχνα γεύματα.

Ο χρόνος και η ύπαρξη είναι κυκλικοί και αυτοτροφοδοτούμενοι, υποστήριξε ο Nietzsche, εισάγοντας την ιδέα της Αιώνιας Επιστροφής: την ιδέα ότι κάθε γεγονός στη ζωή επαναλαμβάνεται αιώνια, χωρίς τέλος. Η Αιώνια Επιστροφή απορρίπτει την ιδέα της γραμμικής εξέλιξης του κόσμου προς έναν τελικό σκοπό, όπως τη διδάσκει ο Χριστιανισμός και άλλες μεταφυσικές κοσμοθεωρίες˙ ο άνθρωπος πρέπει να ζει τη ζωή του έτσι ώστε να μπορεί να την αποδεχτεί πλήρως, ακόμη και αν την επαναλάμβανε ατέλειωτες φορές.

Tο βαθύ μπλε Ultramarine ήρθε πέρα από τη θάλασσα - "ultra mare" στα Λατινικά- φτιαγμένο από την ημιπολύτιμη πέτρα lapis lazuli που εισήγαγαν από την Ασία και που κάποτε στοίχιζε περισσότερο και από τον χρυσό. Συνδέθηκε με την βασιλική καταγωγή, τη δύναμη και τη σοφία ενώ στην παλαιοχριστιανική παράδοση θεωρούνταν η πέτρα της Παναγίας

"Blue Monday": η τρίτη Δευτέρα του Ιανουαρίου, λέγεται πως είναι η πιο μελαγχολική ημέρα του έτους. Ένας σχετικά πρόσφατος ισχυρισμός, διαφημιστικής προέλευσης, που μοιάζει όμως να επηρεάζει σημαντικά αρκετούς ανθρώπους, καθώς συνήθως έρχεται μετά από μια πανσέληνο. Η μειωμένη έκθεση στο ηλιακό φως επίσης, στη καρδιά του χειμώνα, μπορεί να συμβάλλει σε μια εποχιακή συναισθηματική διαταραχή με χαμηλή ενέργεια, εναλλαγές διάθεσης και συναισθήματα θλίψης, τα λεγόμενα και "the blues".

«Το Φεγγάρι του Λύκου», μια από τις ονομασίες για το φεγγάρι του Ιανουαρίου, προέρχεται από την παράδοση των Ιθαγενών της Αμερικής και του Καναδά, καθώς εμφανίζεται στον νυχτερινό ουρανό, την περίοδο που τα αλυχτίσματα των λύκων είναι πιο συχνά.

Ο Hati και ο Skoll είναι δύο ουράνιοι λύκοι που κάθε μέρα καταδιώκουν τα άρματα του Ήλιου και της Σελήνης˙ ένας αιτιολογικός μύθος που προσπαθεί να εξηγήσει την κίνηση των πλανητών. Χωρίς τους λύκους αυτούς, η μέρα και η νύχτα δεν θα υπήρχαν, και δεν θα υπήρχε ο κύκλος των εποχών.

Tην πρώτη εβδομάδα της νέας χρονιάς o παρΑξενος_ελκυστΗς κάνει τον δικό του απολογισμό στις μουσικές που κυκλοφόρησαν μέσα στην προηγούμενη.

All I remember if gathered together would be… «Όλα όσα θυμάμαι, αν τα συγκέντρωνα, θα ήταν απλώς μοναχικές λάμψεις από πυροτεχνήματα, πάνω από μια απέραντη θάλασσα» τραγουδά ο Brian Eno σε έναν μουσικό απολογισμό, από το βιογραφικό ντοκιμαντέρ που παρακολουθήσαμε στις Νύχτες Πρεμιέρας φέτος. Ένα μοναδικό κυριολεκτικά ντοκιμαντέρ, καθώς κάθε φορά προβάλλεται και μια διαφορετική ταινία, που αναπαράγεται αλγοριθμικά με πεντακισεκατομμύρια δυνατούς συνδυασμούς.

« Ὁ παρών χρόνος καί ὁ παρελθών χρόνος / εἶναι ἴσως καί ὁ δύο παρόντες στόν μέλλοντα χρόνο / καί ὁ μέλλων χρόνος περιέχεται στόν παρελθόντα χρόνο.» ( Τ.Σ. Έλιοτ, Τέσσερα Κουαρτέτα, μτφ Χάρης Βλαβιανός ) Οι παραμονές της Πρωτοχρονιάς έχουν μια μαγική διττότητα˙ είναι μια γέφυρα...

Οι γιορτινές ημέρες των Χριστουγέννων είναι συνυφασμένες με ευφρόσυνα αισθήματα και χαρμόσυνες εικόνες. Όμως δεν ήταν πάντα έτσι.

«Πράγματι η νύχτα με συμφέρει», έγραφε ο Νίκος Καρούζος, «Πρώτα-πρώτα ελαττώνει τις φιλοδοξίες· ύστερα διορθώνει τις σκέψεις· έπειτα συμμαζώνει τη θλίψη και την κάνει υποφερτότερη / τη σιωπὴ με σέβας ανατέμνει· εξαίρει την όσφρηση μα προπάντων η νύχτα περιζώνει.»