Μαριλένα Μαραγκού

«Εκείνο που ονομάζω άνοιξη διασπά τον κύκλο αυτόν, όπως κι όλους τους άλλους. Μπορεί να συμβεί στο πιο μελανό σημείο της χρονιάς. Είναι μάλιστα κι ένα από τα γνωρίσματά της. Κάτι που μπορεί να συμβεί κάθε στιγμή για να διακόψει, να διασπάσει και, σε τελευταία ανάλυση, να απελευθερώσει», γράφει ο Christian Bobin στον «Σχοινοβάτη». (μετάφραση Φ.Πιομπίνος & Β.Connoly, εκδόσεις Κίχλη, 2023)

Όταν οι γλυκές βροχές του Απρίλη διαπερνούν την ξερή γη, όταν ο Ζέφυρος δίνει ζωή στα τρυφερά βλαστάρια, όταν ο ήλιος βρίσκεται στο ζώδιο του Κριού και τα μικρά πουλιά αρχίζουν το κελάηδημα, «τότε οι άνθρωποι λαχταρούν να ξεκινήσουν για προσκυνήματα και ιερές περιπλανήσεις…». Ο «Γενικός Πρόλογος» στις ...

«Ο ήχος», γράφει ο Ιάννης Ξενάκης το 1962, «είναι κβαντικής φύσεως – κοκκώδης. Κάθε ήχος αποτελείται από γαλαξίες στοιχειωδών κόκκων, που ορίζονται από μια καθαρή συχνότητα, μια ένταση και μια πολύ μικρή διάρκεια, οι οποίες εμφανίζονται και χάνονται στιγμιαία.» («Κείμενα περί μουσικής και αρχιτεκτονικής», Εκδόσεις Ψυχογιός, 2001)

Ανήμερα της εθνικής μας επετείου και της μεγάλης θρησκευτικής γιορτής του Ευαγγελισμού, ο παρΑξενος_ελκυστΗς συνεχίζει τη διερεύνηση της ελληνικότητας, φωτίζοντας τη σύγχρονη ηλεκτροακουστική μουσική δημιουργία μέσα από ένα ευρύ φάσμα προσεγγίσεων, από συνθέτες που προέρχονται ή ζουν στην Ελλάδα. ...

«Η άνοιξη δεν είναι εποχή λιτότητας» λέει η Λένα Πλάτωνος  στην Καντέντσα της Άνοιξης, «ανοίγουμε τις μπαλκονόπορτες, κάτι καλό θ’ ακούσουμε» και αυτή την εβδομάδα, που χαρακτηρίζεται από την αυριανή διπλή γιορτή - την εθνική, της Επανάστασης του 1821 και τη θρησκευτική, του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου ...

«Τί;» Η μονολεκτική αυτή ερώτηση είναι μια από τις πιο σημαντικές που επαναλαμβάνουν συνεχώς νοερά μέσα τους οι βουδιστές μοναχοί όταν παραμένουν ακίνητοι κατά τη διάρκεια των ασκήσεων διαλογισμού. «Τί;» είναι και ο τίτλος του βιβλίου του μεγάλου σύγχρονου Κορεάτη ποιητή Ko Un, με 108 Ζεν ποιήμα...

«Τι είναι αυτό το συναίσθημα; Θέλω να βυθίσω το χέρι μου σε εκείνο το γαλάζιο του ουρανού. Θέλω να γνωρίσω και να μιλήσω με όλους εκείνους που δεν έχω συναντήσει ακόμα. Μακάρι το αύριο και το μεθαύριο να έρχονταν ταυτόχρονα. Είμαι ανυπόμονος. Θέλω να συνεχίσω να περπατώ προς τον ορίζοντα, και όμως, θέλ...

«Οι 4 χορδές του φεγγαριού» (Tsukioka Yoshitoshi,1891) είναι μια Ιαπωνική ξυλογραφία ukiyo-e, μια «εικόνα του επιπλέοντος κόσμου» που αποτυπώνει ένα εφήμερο στιγμιότυπο και αντανακλά την βουδιστική αντίληψη για τη ζωή ως μια παροδική ψευδαίσθηση. Απεικονίζει τον Semimaru, μια μυθική φιγούρα της ιαπωνικής π...

Η ιστορία του Ορφέα και της Ευρυδίκης, μια ιστορία για το πέρασμα ανάμεσα σε δύο κόσμους - τον κόσμο των ζωντανών και τον κόσμο των πεθαμένων - μέσω της μουσικής, έχει ομοιότητες με τον ιαπωνικό μύθο των Ιζανάγκι και Ιζανάμι: το πρωταρχικό θεϊκό ζεύγος του Σιντοϊσμού, η ενσάρκωση του ουρανού και της...

«…Αλίμονο, πού είμαστε; Όλο και πιο ελεύθεροι, σαν αδέσμευτοι χαρταετοί, τρέχουμε κυνηγώντας χαμηλά, με κρόσσια γέλιου, που ξέσχισαν οι άνεμοι. — Βάλε σε τάξη αυτούς που φωνασκούν, τραγουδιστή θεέ! Ώστε να κελαρύζουνε ξυπνώντας, καθώς θα φέρουνε σαν ποταμός τη λύρα και το κεφάλι.» (R.M. Rilke, απόσπασμα από τα «Σονέτα προς τον Ορφέα», μτφ. Αλέξανδρος Ίσαρης)

To 1950 o Jean Cocteau φτιάχνει μια σουρεαλιστική αναπαράσταση του μύθου του Ορφέα, συνδυάζοντας την ποίηση, το υποσυνείδητο και τον θάνατο σε ένα κινηματογραφικό ονειρικό τοπίο. Ο δικός του Ορφέας είναι ένα ποιητής του σήμερα, που παλεύει με την έμπνευση, τη φήμη και τη θνητότητα. Λαμβάνει αλλόκοτα μηνύματα μέσα από το ραδιόφωνο (τον άλλο κόσμο), που εμπνέουν το έργο του. Περνά μέσα από τον καθρέφτη σε ένα άλλο βασίλειο, πέρα από την επιφάνεια της ύπαρξης, προς μια βαθύτερη αλήθεια. Ο Ορφέας του Cocteau είναι το διαχρονικό σύμβολο του καλλιτέχνη που αναζητά την έμπνευση και αγγίζει το μεταφυσικό˙ένας φιλοσοφικός διαλογισμός για την τέχνη, το θάνατο και τη δημιουργία.

«Η μάσκα (…) διαιρεί τον εσωτερικό ανθρώπινο χώρο σ’ ανόμοιες περιοχές. Πίσω από τις αποκρυμμένες συμπεριφορές, με την αντίθεση του έσω και του έξω, η υποκειμενικότητα του μυστικού βαθαίνει και βαραίνει.» (Starobinski Jean, «Ο Κιρκεγκάαρντ και οι μάσκες») Η Βενετσιάνικη μάσκα εμφανίστηκε κα...

Το «βλέμμα» των άλλων, όσο αναγκαίο και αν είναι για να σχηματίσουμε το είναι μας, τόσο και απειλητικό, καθώς μας υποβιβάζει σε αντικείμενο. Και για το λόγο αυτό συχνά φοράμε μάσκες/προσωπεία- που εξαπατούν τους άλλους, και τον ίδιο μας τον εαυτό.

Ο καθρέφτης υπάρχει ανάμεσα στην πραγματικότητα και την ψευδαίσθηση, τον εαυτό και τον άλλον, την παρουσία και την απουσία - ένας οριακός τόπος, όπου η αντανάκλαση δεν αφορά μόνο την αναγνώριση αλλά και τη μεταμόρφωση και την αβεβαιότητα. Η αντανάκλαση στον καθρέφτη κάποιες φορές είναι προέκταση του εαυτού˙ άλλες μοιάζει αλλόκοτη και ανοίκεια, μια ετερότητα.

«Το αλλού είναι ένας αντίστροφος καθρέφτης. Ο ταξιδιώτης αναγνωρίζει το λίγο που είναι δικό του, ανακαλύπτοντας το πολύ που ποτέ δεν έχει και που ποτέ δεν θα έχει», γράφει ο Ίταλο Καλβίνο, στις Αόρατες Πόλεις. Ο αντίστροφος καθρέφτης είναι αυτός που καθρεφτίζει την απουσία: αυτό που δεν είσαι, αυτό που δεν έχεις, αυτό που επιθυμείς. Στις Αόρατες Πόλεις, κάθε πόλη λειτουργεί σαν αντίστροφος καθρέφτης, αποκαλύπτοντας αυτό που λείπει από τις άλλες: διαφορετικές πτυχές της ανθρώπινης εμπειρίας, μέσω της αντίθεσης.

O καθρέφτης του απείρου είναι το φαινόμενο όπου, τοποθετώντας δύο επίπεδους καθρέφτες παράλληλα, παράγουμε άπειρα αντανακλώμενα είδωλα. Είναι μια μορφή οπτικής ηχούς που απορροφά και αναπαράγει πανομοιότυπες εικόνες ή είδωλα.

Η ανάκλαση του εαυτού μέσα στον καθρέφτη είναι σύμφωνα με τον Lacan ένα από τα θεμελιώδη στάδια στην ψυχική εξέλιξη και τη μελλοντική δομή της υποκειμενικότητας. Το «στάδιο του καθρέφτη», συμβαίνει ανάμεσα στον 6-18 μήνα της ζωής. Το βρέφος θεωρεί τον καθρέφτη μέρος του εαυτού του και ταυτίζεται με το κατοπτρικό είδωλο των ομοίων του στον καθρέφτη και κυρίως με την εικόνα της μητέρας, ενώ προσπαθεί μέσα από τη δυαδική σχέση να αποκτήσει τη σωματική του ενότητα. Έτσι, αποκτά συνείδηση του εαυτού του και του Άλλου. Στις περίπλοκες και συχνά αντιφατικές πτυχές του καθρέφτη θα κινηθούμε αυτή την εβδομάδα, αφουγκραζόμενοι κατοπτρικά είδωλα σε ηχητικές ιστορίες που ταλαντώνονται ανάμεσα στην πραγματικότητα και την αντανάκλαση της επιθυμίας:

Στον προκολομβιανό πολιτισμό των Zapotec από την Oaxaca του Μεξικού, "Cocijo" είναι μια θεότητα που συνδέεται με την βροντή και την αστραπή. Απεικονίζεται με συνδυασμό χαρακτηριστικών τζάγκουαρ και φιδιού και είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς ορίζει την Βροχόπτωση, την Γονιμότητα της γης και την Αγροτική Αφθονία.