Στο βιβλίο «Τα Πουλιά» της Daphne du Maurier (1952) οι φτερωτοί μας φίλοι σταματούν να τραγουδούν και αρχίζουν να σκοτώνουν˙ μία παραβολή που αναδεικνύει τον θανάσιμο κίνδυνο τον οποίο επιφυλάσσει η αλόγιστη εξέλιξη και η αδυναμία του ανθρώπου να συμφιλιωθεί με τον φυσικό κόσμο
Η du Maurier απεικονίζει ένα ηχητικό τοπίο όπου οι γλάροι και οι κάργιες σιωπούν δυσοίωνα. Σε μια ιστορία που κυριαρχείται από πουλιά, δεν υπάρχουν ουσιαστικά περιγραφές των φωνών τους – καταδεικνύοντας πόσο σημαντικοί είναι οι ήχοι που κάνουν τα πουλιά για να τοποθετηθούμε στον κόσμο, για να κατανοήσουμε το περιβάλλον μας και τη στιγμή.
Τα τραγούδια των πουλιών δεν είναι αμετάβλητα στον χρόνο: έρευνα που δημοσιεύτηκε στις ΗΠΑ (2010) εντόπισε κατά τη διάρκεια τριάντα ετών μια σταδιακή αύξηση στις συχνότητες του κελαηδίσματος των σπουργιτιών, γύρω από αστικές περιοχές – τα πουλιά άρχισαν να τραγουδούν πιο δυνατά, ώστε να ακούγονται στα πιο θορυβώδη περιβάλλοντα. Η καταγραφή των ηχοτοπίων επίσης, χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο για τη μέτρηση της υγείας ενός οικοσυστήματος. Τα πουλιά αποτελούν μέρος αυτού – αν ακούμε λιγότερα πουλιά να τραγουδούν, κάτι δεν πάει καλά.
Εκεί που du Maurier δείχνει πόσο τρομακτικά μπορεί να γίνουν τα πράγματα όταν τα πουλιά σταματήσουν να τραγουδούν, η Βρετανίδα sound artist Kate Carr στον τελευταίο της δίσκο “A field Guide to Phantasmic Birds” δείχνει πόσο τραγικό θα ήταν αυτό: στήνοντας έναν ερμητικά κλειστό χώρο, ένα φανταστικό καταφύγιο, όπου τα πουλιά μπορούν να ευημερούν. Ήχοι πουλιών από ηχογραφήσεις της χορωδίας της αυγής από τη Νότια Αφρική, την Αυστραλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, ενσωματώνονται σε ηλεκτρονικές συνθέσεις που μοιάζουν πιο σεληνιακές παρά γήινες, σε ένα παράξενο ψηφιδωτό που μας υπενθυμίζει πόσο συναρπαστικά και πόσο εντελώς μη-ανθρώπινα είναι τα φτερωτά αυτά πλάσματα.
Σε μια εποχή όπου οι ανθρώπινες δραστηριότητες και η κλιματική κρίση έχουν οδηγήσει το 49% των ειδών των πτηνών σε παρακμή, και το ένα στα οκτώ απειλείται με εξαφάνιση, ο παρΑξενος ελκυστΗς εξετάζει απόψε πως η αλληλένδετη ιστορία – του τραγουδιού των πουλιών και της ανθρώπινης μουσικής – έχει αλλάξει ανά τους αιώνες και τι σημαίνει αυτό τώρα.
Με τους ήχους των Huelgas Ensemble/Paul Van Nevel, Olivier Messiaen/Ciro Longobardi, Ute Wasserman, Fred Frith, και Sonny Sharrock.
Επιμέλεια-Παρουσίαση: Μαριλένα Μαραγκού
Επιμέλεια ήχου: Στεφανία Τσακίρη
Εικόνα: Yoshi Wada (“Singing in Unison”)
Ο παρΑξενος_ελκυστΗς μεταδίδεται κάθε Μεσάνυχτα Δευτέρας προς Τρίτη και Τρίτης προς Τετάρτη, πάντα από το Τρίτο Πρόγραμμα