Sergei Rachmaninov: “Francesca da Rimini” op. 25
Όπερα σε πρόλογο, δύο εικόνες και επίλογο. Λιμπρέτο του Modest Ilyich Tchaikovsky – αδελφού του γνωστού μας Piotr – βασισμένο στην 5η Ωδή της “Κόλασης” του Δάντη. Πρωτοπαρουσιάστηκε στις 24 Ιανουαρίου 1906 στο θέατρο Bolshoi της Μόσχας.
«… Τα πάθη σου, Φραγκίσκα,
μέχρι δακρύων μου κινούν την λύπην και τον οίκτον.
Πλην πες μου, κατά τους γλυκείς εκείνους στεναγμούς σας,
με τι σημείον, πώς, πότε επέτρεψεν ο έρως
αλλήλων να γνώρισετε τους αμφιβόλους πόθους;
Και ’κείνη: Μεγαλήτερος δεν είναι άλλος πόνος,
παρά να ενθυμήται τις καιρούς ευτυχισμένους
εν συμφοραίς· κ’ είναι γνωστόν εις τον διδάσκαλόν σου.
Αν όμως τόσον ισχυράν επιθυμίαν έχεις
να μάθης πώς ο έρως ερρίζωσε το πρώτον,
θα πράξω καθώς άνθρωπος που ομιλεί και κλαίει.
Ανεγινώσκαμέν ποτε προς τέρψιν, τα συμβάντα
του Λαντσιλλώτου, πώς σφιχτά τον έδεσεν ο έρως,
Ήμεθα μόνοι και χωρίς καμμίαν υποψίαν·
συχνά εις την ανάγνωσιν εκείνην συνηντώντο
τα βλέμματά μας, κι’ άλλαζε το χρώμα του προσώπου,
αλλ’ ό,τι μας ενίκησεν υπηρξεν εv χωρίον·
όταν εφθάσαμεν εκεί, που εραστής τοιούτος
φιλεί το πολυπόθητον χαμόγελον εκείνο·
αυτός, που δεν θά χωρισθή ποτέ του από μένα,
το στόμα μου εφίλησε το σώμα τρέμων όλος.
Και Γαλλεώτος έγεινεν η βίβλος και ο γράψας·
και πλέον δεν ανέγνωμεν εκείνην την ημέραν.»
Το παραπάνω κείμενο, από τη “Θεία Κωμωδία” του Δάντη στην πρώτη νεοελληνική της μετάφραση από τον Εμμανουήλ Αντωνιάδη, είναι το απόσπασμα όπου ο Δάντης συναντά στην Κόλαση τη Francesca da Rimini και τον Paolo, τους αιώνια τιμωρημένους παράνομους εραστές. Η πιο γνωστή όπερα που γράφτηκε πάνω στην ιστορία αυτή είναι του Riccardo Zandonai. Όμως η Francesca da Rimini ενέπνευσε και άλλους συνθέτες, τόσο για όπερες όσο και για συμφωνικά έργα. Ανάμεσά τους, ο Sergei Rachmaninov. Η δική του “Francesca da Rimini” γραμμένη στα ρωσικά, θα πλημμυρίσει με τα πάθη της την εκπομπή “Opera Omnia” αυτό το Σάββατο 7 Σεπτεμβρίου.
Δύο ώρες υπέροχης μουσικής του Rachmaninov – παραδόξως, χωρίς ούτε μία νότα από πιάνο.
Καλή Ακρόαση!
Παραγωγή – παρουσίαση: Γιάννης Φίλιας