Pyotr Ilyich Tchaikovsky: “Ευγένιος Ονιέγκιν” (Евгений Онегин)
μέρος Β’
Όπερα σε τρεις πράξεις. Λιμπρέτο του συνθέτη βασισμένο στο ομώνυμο ποίημα του Alexander Pushkin. Πρωτοπαρουσιάστηκε στις 29 Μαρτίου 1879 στο Малый Театр, το λεγόμενο “Μικρό Θέατρο”, στη Μόσχα.
“Για πού, για πού πετάξατε
της νιότης μου μέρες χρυσές;”
1877 και ο Tchaikovsky πρωτοδιαβάζει την έμμετρη νουβέλα του Pushkin “Ευγένιος Ονιέγκιν”. Γράφει αμέσως στον αδελφό του: «Δεν μπορείς να φανταστείς πόσο χαίρομαι με το θέμα, πόσο ευτυχής είμαι που ξέφυγα από φαραώ, αφρικανές πριγκίπισσες, δηλητηριασμούς και τα παρόμοια. Τι πλούτος ποίησης υπάρχει στον “Ονιέγκιν”! Είναι σαφές ότι η όπερα θα έχει πολύ λίγη σκηνική δράση. Η έλλειψη αυτή όμως θα εξισορροπείται από τον μεγάλο ποιητικό πλούτο, την αληθοφάνεια και την απλότητα των συμβαινόντων, καθώς και από τη μεγαλοφυία των στίχων του Πούσκιν.»
Δεν περνούν δυο χρόνια από την ώρα που ο Tchaikovsky έγραφε τα παραπάνω λόγια, και ο “Ευγένιος Ονιέγκιν” βλέπει τα φώτα της σκηνής. Το έργο αυτό, καθρέπτης των μουσικών αντιλήψεων του συνθέτη, πλημμυρίζει από λυρισμό και παρουσιάζει σχεδόν όλα τα γνωρίσματα της τέχνης του μεγάλου ρώσου μουσουργού. Είναι ένα μελόδραμα γραμμένο με τις αρχές της ευρωπαϊκής μουσικής, που όμως κάποιες στιγμές χάνει τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της μουσικής του σαλονιού. Είναι πλούσιο σε χορούς, βαλς, μαζούρκες, πόλκες, ρυθμούς αστραφτερούς και υψηλού κοσμικού ύφους, ωστόσο όταν το κείμενο του έργου παρουσιάζει πρόσωπα του ρωσικού λαού – όπως τους χωρικούς ή την παραμάνα – τότε ο συνθέτης εγκαταλείπει το διεθνιστικό του μουσικό στυλ και ακούγονται βαθύτατα εκφραστικά λαϊκά μοτίβα της ρωσικής εθνικής μουσικής.
Στην ηχογράφηση του 1955 που ξεκινήσαμε να ακούμε στην προηγούμενη εκπομπή – και που θα συνεχίσουμε αυτό το Σάββατο – απολαμβάνουμε μία από τις πρώτες ερμηνείες του ρόλου της Τατιάνα από τη σπουδαία Galina Vishnevskaya, αλλά και μία από τις τελευταίες ερμηνείες του μεγάλου ρώσου τενόρου Sergueï Lemeshev στο ρόλο του Λένσκι. Όλοι τους υπό την έμπειρη μπαγκέτα του Boris Khaïkin.
Παραγωγή – Παρουσίαση: Γιάννης Φίλιας