ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΡΩΣΟ ΜΑΕΣΤΡΟ YEVGENY MRAVINSKY (1903-1988) (18o ΜΕΡΟΣ)
Richard Wagner: ορχηστρική εισαγωγή της όπερας Tannhäuser. Τη Φιλαρμονική του Leningrad διευθύνει ο Yevgeny Mravinsky, από δισκoγραφική εργασία του 1958.
Dmitri Shostakovich: συμφωνία αρ.7, έργο 60, γνωστή με την επωνυμία Leningrad: πρώτο & δεύτερο μέρος.
Tη Φιλαρμονική του Leningrad διευθύνει ο Yevgeny Mravinsky από δισκoγραφική εργασία στις 26 Φεβρουαρίου 1953.
“…H έβδομη συμφωνία του Shostakovich γράφτηκε κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Παρόλο που αποτελεί ύμνο για την ηρωική αντίσταση των κατοίκων του Leningrad, απέναντι στην ανελέητη πολιορκία των ναζιστικών δυνάμεων, ο Ρώσος συνθέτης σχεδίασε το πρώτο μέρος προτού ο Hitler εισβάλλει στη Σοβιετική Ένωση. Mετά την επίθεση όμως, το περίφημο μελωδικό θέμα του πρώτου μέρους που είναι γνωστό ως “θέμα της εισβολής” o Shostakovich το ονόμασε “θέμα εναντίον του Hitler” και αργότερα “θέμα του κακού”. Πρόκειται για μια passacaglia, με σειρά παραλλαγών. Συνοδεύεται διαρκώς από ένα ρυθμικό σχήμα που ακούγεται από ταμπούρο, θυμίζοντας το Boléro του Ravel. Το θέμα – που παίζεται πρώτα pianissimo από pizzicati των εγχόρδων και κατόπιν από φλάουτο σόλο – κορυφώνεται βαθμιαία, ως σύμβολο καταπίεσης. Η γραφή της συμφωνίας ξεκίνησε στο Leningrad – τη σημερινή Αγία Πετρούπολη – και ολοκληρώθηκε τον Δεκέμβριο του 1941 στην πόλη Kuybyshev, η οποία ονομάζεται σήμερα Samara. Όταν ο Shostakovich ολοκλήρωσε τη συμφωνία, το Leningrad πολιορκείτο επί 16 εβδομάδες. Η πολιορκία διήρκησε 872 ημέρες, από τον Σεπτέμβριο του 1941, ως τον Ιανουάριο του 1944, με εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς. Οι περισσότεροι ήταν άμαχοι, που έχασαν τη ζωή τους από το κρύο και την ασιτία.
Η πρώτη παρουσίαση στο Leningrad πραγματοποιήθηκε στη Μεγάλη Αίθουσα της Φιλαρμονικής, στις 9 Αυγούστου 1942. Η επιλογή αυτής της ημέρας δεν έγινε τυχαία. Ήταν απάντηση στον Hitler, ο οποίος είχε εκτιμήσει λανθασμένα ότι η ημερομηνία αυτή θα σήμανε την πτώση της πόλης. Η συναυλία μεταδόθηκε ραδιοφωνικά – αλλά και με μεγάφωνα – έτσι ώστε να την ακούσουν ακόμη και οι Ναζί, για την πτώση του ηθικού τους. Τη βραδιά της συναυλίας εντάθηκε σε μέγιστο βαθμό το σφυροκόπημα του σοβιετικού πυροβολικού προς τις θέσεις των Ναζί, έτσι ώστε η κατάφωτη και ασφυκτικά γεμάτη αίθουσα της Φιλαρμονικής να μην αποτελέσει στόχο των πολιορκητών.
Τα τέσσερα μέρη της συμφωνίας είχαν προγραμματικούς τίτλους οι οποίοι διαγράφτηκαν κατόπιν από τον συνθέτη: Πόλεμος, Μνήμη, Η απεραντοσύνη της πατρίδας και Νίκη…”
Τρίτο Πρόγραμμα 90,9/www.ertecho.gr
Ερευνα-Παραγωγή-Παρουσίαση: ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΛΟΥΣΤΑΣ