“Blue Monday”: η τρίτη Δευτέρα του Ιανουαρίου, λέγεται πως είναι η πιο μελαγχολική ημέρα του έτους. Ένας σχετικά πρόσφατος ισχυρισμός, διαφημιστικής προέλευσης, που μοιάζει όμως να επηρεάζει σημαντικά αρκετούς ανθρώπους, καθώς συνήθως έρχεται μετά από μια πανσέληνο. Η μειωμένη έκθεση στο ηλιακό φως επίσης, στη καρδιά του χειμώνα, μπορεί να συμβάλλει σε μια εποχιακή συναισθηματική διαταραχή με χαμηλή ενέργεια, εναλλαγές διάθεσης και συναισθήματα θλίψης, τα λεγόμενα και “the blues”.
Το χρώμα μπλε συνδέεται πολιτισμικά με την αίσθηση της μελαγχολίας και με την μουσική των Blues: γεννήθηκαν στις Αφροαμερικανικές πολιτείες του Νότου και για πολλά χρόνια παίζονταν μόνο από μνήμης, εκφράζοντας μια ζωή γεμάτη κακουχίες μέσα από θρησκευτικούς ύμνους αλλά και κοσμικά λυρικά θέματα. Όπως το χρώμα μπλε, έχουν ένα συναισθηματικό βάθος: αποτυπώνουν ένα ηχητικό τοπίο που αντικατοπτρίζει τους αγώνες και τους θριάμβους της ζωής.
Το μουσικό στοιχείο που δίνει στα Blues τη μοναδική τους αίσθηση μελαγχολίας και εκφραστικότητας, είναι η μπλε νότα: μια νότα που παίζεται ή τραγουδιέται ελαφρώς χαμηλότερα από την τυπική τονική της θέση στη δυτική μουσική κλίμακα, μια νότα «πεσμένη», που γλιστρά ανάμεσα στα διαστήματα.
Απόψε, νύχτα της φερόμενης ως πιο μελαγχολικής μέρας του χρόνου, ο παρΑξενος_ελκυστΗς βυθίζεται στις μπλε νότες των μαύρων μπλουζ, σε τοπία πνευματικής ενδοσκόπησης και απόκοσμου ερέβους: μέσα από την κιθαριστική πρωτοπορία του Αμερικανού Loren Connors και του Ιάπωνα Keiji Haino.
Στα “Blues: The Dark Paintings of Mark Rothko του Loren Conors, η κιθάρα του δεν επικεντρώνεται στη μελωδία αλλά στη δημιουργία «ηχητικών χρωμάτων» που παραπέμπουν στα πεδία χρώματος του Rothko. Όπως οι πίνακες προσκαλούν τον θεατή να χαθεί μέσα στις στρώσεις χρώματος, έτσι και τα κομμάτια του Connors επιτρέπουν στον ακροατή να εστιάσει σε λεπτές, υπαινικτικές αλλαγές στον τόνο και την αίσθηση. Αντανακλούν βαθιές ανθρώπινες εμπειρίες: θλίψη, απώλεια, αγάπη και έκσταση. Σαν αφαιρετικός καμβάς, μέσα από την «παρουσία» του κενού ή του ανοιχτού χώρου, η μουσική χρησιμοποιεί τη σιωπή και την παύση ως μέρος της σύνθεσης.
Τα “Black Blues” του Ιάπωνα Keiji Hαino είναι μαύρα, καθώς πηγάζουν από τα σκοτεινότερα βάθη της ύπαρξης. Δύο δίσκοι με τα ίδια ακριβώς τραγούδια, για σόλο κιθάρα και φωνή, παιγμένα όμως εντελώς διαφορετικά. Ο πρώτος δίσκος ένας ψίθυρος, ο δεύτερος μια κραυγή. Ήχοι που αναδύονται από τη σιωπή, απόκοσμα χορδίσματα που αιωρούνται στο κενό, ανάμεσα από λεκτικούς υπαινιγμούς και λυγμούς.
Επιμέλεια-Παρουσίαση: Μαριλένα Μαραγκού
Επιμέλεια ήχου: Νίκος Σαβοργινάκης
Εικόνα: Mark Rothko, Untitled, Black on Gray, 1969
Ο παρΑξενος_ελκυστΗς μεταδίδεται κάθε Μεσάνυχτα Δευτέρας προς Τρίτη και Τρίτης προς Τετάρτη, πάντα από το Τρίτο Πρόγραμμα