Δημήτρης Παπαδημητρίου, Kostika Çollaku, Αντώνης Παπαγγελής, Αλέξανδρος Δράκος-Κτιστάκης
«Ο Ράινερ Μαρία Ρίλκε γεννήθηκε στην Πράγα το 1875, ωστόσο κατάγονταν από την περιοχή της Καρινθίας της Αυστρίας, μοναχογιός μιας προβληματικής οικογένειας. Η μητέρα του, κόρη εμπόρου και αυτοκρατορικού συμβούλου, θα εγκαταλείψει τον πατέρα του πολύ νωρίς για να εγκατασταθεί στη Βιέννη το 1884 προκειμένου να βρεθεί κοντά στους συγγενείς της. Εκείνη την εποχή άκμαζε στην πολυπολιτισμική Αυστριακή πρωτεύουσα η κοσμική ζωή κι ως κόρη αυλικού θα ήταν πολύ εύκολο να δώσει στο γιο της την καλύτερη δυνατή μόρφωση, αν κι αυτό δεν κατέστη ευεπίφορο για το μικρό κι ευαίσθητο νεαρό.
Φοίτησε στο στρατιωτικό σχολείο αρχικά, για να το εγκαταλείψει από τον πρώτο χρόνο και να εισαχθεί στο καθολικό σχολείο του Τάγματος των Πιαριστών στην Πράγα. Από εκεί σύντομα θα φύγει επιστρέφοντας στην πατρίδα καταγωγής του για να φοιτήσει στο γυμνάσιο της Sankt Pölten, της Κάτω Αυστρίας. Μετά το πέρας των εγκυκλίων μαθημάτων του θα εισαχθεί στη στρατιωτική σχολή Βάισιρχεν της Βοημίας, αλλά κι εκεί δεν θα μπορέσει να φέρει σε πέρας τις σπουδές του, αφού λόγοι υγείας τον εξαναγκάζουν να διακόψει κι ως θα φανεί από τα πρώτα του γραφτά, η ζωή του εκεί υπήρξε μονότονη έως και βασανιστική. 17 χρονών σπουδάζει στη βιομηχανική πόλη της Αυστρίας Linz. Θα φοιτήσει στην εκεί Εμπορική Ακαδημία, αλλά κι από εκεί πάλι θα φύγει για την Πράγα όπου θα γραφτεί στο Πανεπιστήμιο του Καρόλου της Πράγας για να παρακολουθήσει μαθήματα νομικής, μα πιότερο τον έλκει η αγάπη του για την ποίηση και τη λογοτεχνία. Την ίδια χρονιά, το 1894, θα εκδώσει τη πρώτη του ποιητική συλλογή “Ζωή και Τραγούδια – Φύλλα Ημερολογίου” (Leben und Lieder und Tagebuchblätter). Τον επόμενο χρόνο μεταβαίνει στο Μόναχο, όπου θα του δοθεί η δυνατότητα να μπει στον καλλιτεχνικό και φιλολογικό κύκλο. Την ίδια χρονιά θα εκδώσει τη δεύτερη ποιητική του συλλογή “Μακριά αναμένοντας” (Wegwarten). Είναι η εποχή που θα αρχίσει τα ταξίδια του σε πολλές χώρες της Ευρώπης (Γαλλία, Ισπανία, Ελβετία, Ρωσία, Ιταλία κι Αυστρία).
Το 1897 θα γνωριστεί με την πολύ μεγαλύτερή του Λου Ανδρέας Σολομέ κι αυτή του η σχέση θα τον επηρεάσει βαθιά. Στο πρόσωπο, της κατά δεκαπέντε χρόνια μεγαλύτερης συντρόφου του, θα βρει τη μητέρα του, την αδερφή και τη θεία και η επιρροή της θα καθορίσει τη μετέπειτα εξελικτική του πορεία. Θα ταξιδέψει μαζί του στη Ρωσία και θα τον φέρει σ ‘ επαφή με το Λέοντα Τολστόι. Το 1897 θα δουν το φως “Το Θύμα του Λάρεν” (Larenopfer), ο “Ονειροστεφανωμένος” (Traumgekront) και ένα χρόνο αργότερα το “Laren” και το “Advent”.
Από το 1899 ως το 1903 δουλεύει το ποιητικό υλικό του “Βιβλίου των Ωρών” (Stundenbuch), το οποίο συνίσταται από τις τρεις ενότητες “Το Βιβλίο της μοναστικής Ζωής” (Das Bud von mönchischen Leben), “Το Βιβλίο του Προσκυνήματος” (Das Buch von der Pilgerschaft) και “Το Βιβλίο Φτώχειας και Θανάτου” (Das Buch von der Armut und vom Tod).
Μετά την επιστροφή του από τη Ρωσία θα εγκατασταθεί στο προάστιο της Βρέμης, Worpswende, κι εκεί θα παντρευτεί τη Κλάρα Βέστχοφ. Ας σημειωθεί εδώ, πως ήταν εκείνη που τον έφερε σε επαφή με το μεγάλο Γάλλο γλύπτη Rodin, αφού η ίδια υπήρξε η πρώτη του γραμματέας.
Το ζευγάρι θα διαλύσει το γάμο του την ίδια χρονιά που γεννήθηκε η κόρη τους, […]
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του θα αποσυρθεί στον πύργο Μυζό της μικρής πόλης Σίντερς, της επαρχίας Βαλαισίας, στην Ελβετία. Ήταν πλέον ώριμος και διάσημος, αλλά και καταδικασμένος, αφού μόλις λίγες εβδομάδες πριν τον θάνατό του διαγνώστηκε με μια σπάνια μορφή ανίατης λευχαιμίας, που τον ταλάνιζε από το 1923.
Ο θάνατος τον βρήκε σε ένα σανατόριο δίπλα στη λίμνη της Γενεύης, το 1926. Ο μάγος αυτός της ποίησης, ο ποιητής της ζωής, της αγάπης και του θανάτου, που μέσα από την ποίησή του εξέφρασε την απόλυτη ομορφιά όλων των πραγμάτων πάνω στη γη, άφησε πίσω του έργο πολύ σημαντικό για τη Γερμανόφωνη Γραμματολογία – και όχι μόνο· μα το σημαντικότερο όλων ήταν ότι επηρέασε την ευρωπαϊκή ποίηση, τη λογοτεχνία και τη διανόηση γενικότερα».
Σωτήρης Ε. Γυφτάκης: «Αυστριακοί ποιητές του 20ού αιώνα»
Εκδόσεις λεξίτυπον, Αθήνα, 2020.
Στην εκπομπή του Σαββάτου 06 Δεκεμβρίου ακούμε, μεταξύ άλλων:
- «Ω εσύ! από πριν Xαμένη, Αγαπημένη» σε μουσική Δημήτρη Παπαδημητρίου, και ποίηση Rainer Maria Rilke, σε μετάφραση Άρη Δικταίου, με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών υπό τη διεύθυνση του Γιώργου Πέτρου και ερμηνευτή τον Χάρη Ανδριανό, με αφορμή τα 150 χρόνια από τη γέννηση του Ποιητή.
- Από τη μουσική του Kostika Çollaku για την παράσταση «Η φωτιά και η θάλασσα» του Νίκου Δημητρόπουλου, σε σκηνοθεσία της Εύης Σαρμή που φιλοξένησε ο Μικρασιατικός Σύλλογος Π.Ε. Κοζάνης στο πλαίσιο των εκδηλώσεων μνήμης για τα 100 Χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή.
- «Μεγάλη Πέμπτη εσπέρας» σε μουσική Αντώνη Παπαγγελή και στίχους Δημήτρη Λέντζου με ερμηνεύτρια την Ιωάννα Φόρτη
- «Της ζωής μου τ’ όνειρο» & «Μάταια» σε μουσική Αλέξανδρου Δράκου-Κτιστάκη και στίχους του συνθέτη και της Ελένης Φωτάκη, με ερμηνευτές τους Δήμητρα Σελεμίδου και Παναγιώτη Λάμπουρα αντίστοιχα.
Για όσους δεν αγαπούν το ελληνικό τραγούδι.
Για να το αγαπήσουν!
Info
«Ο θησαυρός της πίσω αυλής»
Τρίτο Πρόγραμμα 90,9 & 95,6 και στο διαδίκτυο live και στη συνέχεια on demand στο ERT εcho
Κάθε Σάββατο & Κυριακή στις 16:00 – 17:00
Παραγωγή-Παρουσίαση: Γιώργος Ν. Φλωράκης