Κάιν και Άβελ, Ο Ιδρυτικός Φόνος: Από τον Λόρδο Byron στον René Girard [1/2]
«Γεννήθηκα πολύ νωρίς μετά την Πτώση. / Στις φλέβες που μ’ έτρεφαν στη μήτρα, / ακόμα σφύζανε τα λόγια του φιδιού.»
Byron, «Κάιν», απόδοση: Μίνως Βολανάκης
«Το σημάδι του Κάιν είναι το σημάδι του πολιτισμού. Είναι το σημάδι του φονέα που προστατεύεται από τον Θεό.»
James Williams
Από την εκπομπή της Τετάρτης 08/05, Η ΚΑΡΔΙΑ ΤΟΥ ΣΚΟΤΟΥΣ
αφιερώνει δύο εκπομπές στον Κάιν και τον Άβελ, την αρχετυπική αδελφοκτονία και τη λογοτεχνική της διερεύνηση, από τον λόρδο Byron έως τον René Girard: αν και αποτελεί έναν χαρακτήρα στον οποίο είναι αφιερωμένες ελάχιστες αράδες στο βιβλίο της Γένεσης, ο Κάιν έχει απασχολήσει έντονα το καλλιτεχνικό φαντασιακό. Η επιγραμματική σκηνή που αφηγείται τον πρώτο καταγεγραμμένο φόνο και συνοδεύεται από την περίφημη απάντηση του Κάιν στον Θεό, «μη φύλαξ του αδελφού μου ειμί εγώ;» θέτει σε κίνηση την ιστορία. Ο Μπάιρον γράφει το θεατρικό έργο «Κάιν» με τον υπότιτλο «Ένα Μυστήριο» σύμφωνα με τον παλαιό τίτλο που προσδιδόταν σε δράματα αντιστοίχων θεμάτων, τα οποία χαρακτηρίζονταν ως «Μυστήρια ή Θρησκευτικά Δράματα».
Ο Ρενέ Ζιράρ πιστεύει, όπως και η Σιμόν Βέιλ, ότι τα Ευαγγέλια, πριν ακόμη καταστούν μια θεωρία περί Θεού, είναι μια θεωρία περί ανθρώπου: μια χάρτα των βιαιοπραγιών μέσα στις οποίες κλείνεται η ανθρωπότητα εξαιτίας της αλαζονείας και της επιθυμίας της. Η ανακάλυψη και η αποδοχή αυτής της θεωρίας επαναπροσδιορίζει τα μεγάλα ευαγγελικά θέματα σε σχέση με το Κακό.
(φωτό: William Blake, «Ο Κάιν κυνηγημένος από την οργή του Θεού», c. 1805-1809)
Συγγραφή / επιμέλεια κειμένων-παραγωγή-παρουσίαση: Ευαγγελία Κουλιζάκη
Επιμέλεια Ήχου: Τάσος Μπακασιέτας