Henry James, «Το Στρίψιμο της Βίδας» [γ’ μέρος]
«Δουλεύουμε στα σκοτεινά -κάνουμε ό,τι μπορούμε- δίνουμε ό,τι έχουμε. Η αμφιβολία μας είναι το πάθος μας και το πάθος μας ο σκοπός μας. Όλα τα υπόλοιπα είναι η τρέλα της τέχνης.» – Henry James
Στην εκπομπή της Τετάρτης 17/01/24, Η ΚΑΡΔΙΑ ΤΟΥ ΣΚΟΤΟΥΣ στο γ’ μέρος (το α’ είναι διαθέσιμο εδώ, και το β’ εδώ) της καταβύθισης στη νουβέλα του Henry James «Το Στρίψιμο της Βίδας»: εμπνεόμενος από ένα πραγματικό περιστατικό που αφηγήθηκε ο Αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπουρυ, ο James υφαίνει δεξιοτεχνικά το νήμα μιας γοτθικής αφήγησης η οποία, με πρόσχημα μια ιστορία φαντασμάτων, προ(σ)καλεί την πολυεπίπεδη ανάγνωση σ’ ένα συναρπαστικό έργο που έγινε κλασικό.
Στο σχετικό δοκίμιό του ο Maurice Blanchot γράφει: «Υπάρχουν όλα τα στοιχεία και καταρχάς το κυριότερο: παιδιά που συνδέονται με μια κυριαρχική σχέση προς τα πρόσωπα που τα κυνηγούν, που τα προσελκύουν με την ανάμνηση του κακού προς αυτόν το χώρο όπου θα πρέπει να χαθούν. Και το χειρότερο: τα παιδιά αυτά είναι διεστραμμένα, είναι όμως επίσης και αθώα («όσον καιρό τα παιδιά κρατούνται μακριά από τα φαντάσματα, διασώζονται»). Από αυτό το μοτίβο ο James θα αντλήσει ένα από τα σκληρότερα εφέ του: το διφορούμενο της αθωότητας, αθωότητα που είναι η καθαρότητα του κακού μέσα τους, το μυστικό της τελειότητας του ψέματος που κρύβει το κακό από τα τίμια πρόσωπα που τα περιβάλλουν, η αδιάφθορη αθωότητα που αντιπαραθέτουν στο πραγματικό κακό, το κακό των μεγάλων, ή ακόμα το αίνιγμα των μυστηριακών εμφανίσεων, η αβεβαιότητα που βαραίνει την ιστορία και που γεννά αμφιβολίες μήπως δεν την προβάλλει ολόκληρη επάνω τους το παραλογισμένο πνεύμα της παιδαγωγού τους που τα τυραννά με τις δικές της μανίες μέχρι θανάτου.»
Ακούμε, μεταξύ άλλων, αποσπάσματα από την όπερα «Το Στρίψιμο της Βίδας» του Benjamin Britten.
(Φωτό: ο Henry James και η Deborah Kerr στην ταινία “The Innocents”, την κινηματογραφική μεταφορά της νουβέλας του James «Το Στρίψιμο της Βίδας» από τον Jack Clayton, σε σενάριο των William Archibald και Truman Capote, 1961)
Συγγραφή / επιμέλεια κειμένων-παραγωγή-παρουσίαση: Ευαγγελία Κουλιζάκη.