”Η Φόνισσα” του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη & οι βρεφικές θηλυκτονίες [εγκλήματα από το παρελθόν ( ; ) της αγροτικής Ελλάδας] – [γ’ μέρος]
”Τῆς Φραγκογιαννοῦς ἄρχισε πράγματι «νὰ ψηλώνει ὁ νοῦς της». Εἶχε «παραλογίσει» ἐπὶ τέλους. Ἑπόμενον ἦτο, διότι εἶχεν ἐξαρθῇ εἰς ἀνώτερα ζητήματα. Ἔκλινεν ἐπὶ τοῦ λίκνου. […] Δεν ἐνόει καλὰ τὶ ἔκαμνε, καὶ δὲν ὡμολόγει εἰς ἑαυτὴν τὶ ἤθελε νὰ κάμῃ…” – Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, ”Η Φόνισσα””Γιατὶ κ’ ἡ μοῖρα τοῦ ποιητῆ εἶνε ἀκόμα, στὸν τόπον αὐτόν, ἡ τραγικὴ μοῖρα τῆς γυναίκας. Ἂν ἔχῃ κάτι θηλυκὸ ἡ ψυχὴ τοῦ ποιητῆ, κάτι θηλυκὸ ἔχει κ’ ἡ μοῖρά του […] Ἐκεῖνο ὅμως ποὺ εἶνε γοητευτικὸ στὸ ἔργο τοῦ Παπαδιαμάντη εἶνε ἡ πινακοθήκη τῶν γυναικῶν του. Μέσα στὸ στενὸ «περιβάλλον» ἑνὸς νησιοῦ, ὅπου παίζονται ὅλα αὐτὰ τὰ μικρὰ δράματα τῆς ζωῆς, ἡ γυναικεία ψυχὴ βρῆκε τὸν πλουσιώτερο ζωγράφο της.” – ο Παύλος Νιρβάνας για τη ”Φόνισσα”
Τετάρτη 03/05/23, 22.30-23.00, Η ΚΑΡΔΙΑ ΤΟΥ ΣΚΟΤΟΥΣ στο γ’ μέρος για τη ”Φόνισσα” του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, σε μια απόπειρα να διερευνήσει τις βρεφοκτονίες κοριτσιών ως «καταχθόνιο μυστικό» και κοινωνικά εγκατεστημένη κατάσταση, ειδικά στους απομακρυσμένους τόπους και στις δυσπρόσιτες και φτωχές περιοχές της μικρής αγροτικής Ελλάδας. Ήταν η πρώτη φορά που ένας φτασμένος λογοτέχνης εισηγούνταν στο αναγνωστικό κοινό της εποχής το υπαρκτό κι όμως ανέγγιχτο ζήτημα της παιδικής θηλυκτονίας – και μάλιστα με τέτοια αφηγηματική δεξιότητα, λυρισμό και ψυχογραφικό βάθος: το «μυστικό» ωστόσο ”λαγοκοιμόταν κι αλαφροπατούσε, μέχρι την ώρα που η χρεία θα το ανέσυρε από την κατάχωση καλώντας το να δώσει λύση, ως μοχλός που θα μετακινούσε το αβάσταχτο βάρος να δοθεί η προίκα, με αποτέλεσμα να κατατμηθεί κι άλλο ο πάντοτε πενιχρός οικογενειακός κλήρος.” Πλαισιώνουμε μουσικά με Ξενάκη και Χρήστου, καθώς και με τραγούδια από την περιοχή της Μεσογείου.
Συγγραφή / επιμέλεια κειμένων-παραγωγή-παρουσίαση: Ευαγγελία Κουλιζάκη.
Τρίτο Πρόγραμμα 90,9 | www.ertecho.gr/trito.
(φωτό: Η sui generis ηθοποιός Χριστίνα Τσίγκου -συγκλονιστική ερμηνεύτρια και προσωπική φίλη του Μπέκετ, μεταξύ άλλων-, σε δοκιμαστικές φωτογραφίες για τη ”Φόνισσα” – η εκ δεξιών τραβηγμένη στη Σκιάθο. Η ”Φόνισσα” ήταν ένα κινηματογραφικό σχέδιο που, παρότι απασχολούσε την Τσίγκου διαρκώς -και πιθανότατα να υλοποιούσε με τη σκηνοθετική καθοδήγηση του Παντελή Βούλγαρη-, τελικά δεν ευοδώθηκε | πηγή: περιοδικό «Η Συνέχεια», τεύχος 4, Ιούνιος 1973)