Ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Οδυσσέας Ελύτης, το «Αξιον εστί», οι «Μικρές Κυκλάδες» και η εποχή τους
Παρασκευή 21/3 , 9 με 10 το βράδυ, στην εκπομπή του Γιώργου Τσάμπρα και στο Δεύτερο Πρόγραμμα 103.7.
“Θα έπρεπε να κρατώ ημερολόγιο για να βλέπανε κάποτε οι άνθρωποι – αν τα πράγματα αλλάξουν – τι τραβούσε ένας ποιητής το 1960, όταν έβγαζε κάτι που δεν έμοιαζε με τα άλλα, σε τι ηλιθιότητες ήταν υποχρεωμένος να προσκρούσει!”: Αυτά γράφει ο Οδυσσέας Ελύτης, ενοχλημένος από την αρχική αντιμετώπιση του «Αξιον εστί». Την πρώτη φορά που ο Μίκης Θεοδωράκης αποφάσισε να παρουσιάσει μελοποιημένο το έργο του Οδυσσέα Ελύτη, χρειάστηκε …τρία χρόνια για να ξεκαθαρίσει τη μορφή που ήθελε να τού δώσει. Κι όταν το ολοκλήρωσε, η δισκογραφική εταιρεία στην οποία ανήκε, αρνήθηκε αρχικά να το ηχογραφήσει ως «πολυέξοδο» και άρα «ζημιογόνο». Ο Καζαντζίδης, τον οποίο αρχικά είχε στο νού του για τα τραγούδια του ψάλτη, δεν συμφώνησε. Και η διανόηση της εποχής, προσπάθησε να πείσει ακόμα και τον … Ελύτη για την «αποτυχία» του αποτελέσματος. Τέλος, οι διοργανωτές του Φεστιβάλ Αθηνών, αρνήθηκαν την παρουσίαση του έργου στο Ηρώδειο, γιατί με την παρουσία λαϊκού τραγουδιστή «διακυβεύεται το γόητρο του θεσμού». Κάτω απ’ αυτές τις δυσκολίες, μπήκε στη ζωή των νεοελλήνων το «Αξιον Εστί»… Το οποίο για να «χρυσωθεί» με βάση την κυκλοφορία του – 50 χιλιάδες αντίτυπα, τότε- χρειάστηκε να περάσουν… 14 χρόνια και να κερδίσει ο Ελύτης το Νόμπελ Λογοτεχνίας!
Αργότερα, όταν ο Θεοδωράκης μελοποιεί το «Ρομανσέρο Χιτάνο» του Λόρκα στην ελληνική μεταφορά του Ελύτη, πριν προλάβει να το ηχογραφήσει, γίνεται η … δικτατορία. Και ακούει για πρώτη φορά το έργο του, κρυμμένος στο σπίτι της Ρηνιώς Παπανικόλα, καθώς η τραγουδίστρια για την οποία προοριζόταν – η Αρλέτα – ανυποψίαστη, παίζει κάποια αποσπάσματα στην οικοδέσποινα.
Η εκπομπή ανακεφαλαιώνει τις περιπέτειες της κοινής πορείας Θεοδωράκη – Ελύτη εκείνα τα χρόνια και φυσικά διαλέγουμε αποσπάσματα από τις ηχογραφήσεις που απέδωσε.
Πάντα, με τη διάθεση του «Παρ’ το αλλιώς… θα βρεις!».
ΣΗΜ : Η φωτογραφία της ανάρτησης από την πρώτη παρουσίαση του «Αξιον εστί». Θέατρο «ΡΕΞ».19 Οκτωβρίου 1964.