Ένας δίσκος, μια εποχή, μια ιστορία
Ηχογράφηση: Οκτώβριος 1960- Μάρτιος 1961
Πέμπτη και Παρασκευή 09 και 10/5/24, 9 με 10 το βράδυ, στην εκπομπή του Γιώργου Τσάμπρα και στο Δεύτερο Πρόγραμμα 103.7.
Το «Αρχιπέλαγος» είναι ένας από τους πρώτους «κύκλους τραγουδιών» του Μίκη Θεοδωράκη. Η ιστορία του, αρχίζει το 1960, όταν υπάρχουν ακόμη κυρίως δίσκοι 45 στροφών και extended play. Και είναι σχεδόν παράλληλη με την κυκλοφορία του πρώτου τραγουδιστικού έργου του Μίκη Θεοδωράκη, του “Επιτάφιου”. Κάτω από τον τίτλο “Αρχιπέλαγος” λοιπόν, εντάσσονται τότε μία σειρά από σκόρπια λαϊκά τραγούδια του συνθέτη, πιο απλά από τον “Επιτάφιο”, πιο φωτεινά και πιο βατά σε ότι αφορά την αποδοχή του κόσμου. Την ενοποίησή τους κάτω από ένα τίτλο, φέρνει περισσότερο η γενικότερη θέση του Θεοδωράκη για την “παιδαγωγική επίδραση” του “κύκλου τραγουδιών επάνω στις μάζες”. Και η διαπίστωσή του ότι κάπως έτσι δημιουργείται – όπως ακριβώς το λέει ο ίδιος σε σημειώσεις της εποχής – η “βάση για τη συγκρότηση ενός καλλιτεχνικού έργου που να στέκει σε μια βαθμίδα τουλάχιστον πιο ψηλά από την πρωτογενή μορφή τέχνης που είναι το τραγούδι”. Το καθένα όμως από τα τραγούδια, γράφτηκε κάτω από διαφορετικές συνθήκες και – με δεδομένες τις δισκογραφικές συνήθειες της εποχής – κυκλοφόρησε και σε διαφορετική χρονική στιγμή ή έστω με μικρές χρονικές αποκλίσεις. Σχεδόν όλα τα τραγούδια του κύκλου όμως, κυκλοφόρησαν σχεδόν παράλληλα, και με τη φωνή του Γρηγόρη Μπιθικώτση και με τη φωνή της Μαίρης Λίντα, μέσα σε δέκα μέρες, τον Μάρτιο του 1961 – αρχικά σε 45άρια. Ακριβώς αυτό το υλικό είπαμε να ακούσουμε, στη σειρά που ακούμε ολόκληρους δίσκους – όπως λέμε πάντα – σα να βάζαμε στο πικ απ από την αρχή μέχρι το τέλος έναν παλιό δίσκο βινυλίου. Μόνο που επειδή το υλικό και με τις διπλές εκτελέσεις είναι αρκετό, θα το αναπτύξουμε σε δύο εκπομπές – ακούγοντας στην πρώτη τις ηχογραφήσεις με την Μαίρη Λίντα και στη δεύτερη τις ηχογραφήσεις με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση. Περίπου όπως εκδόθηκε αυτό το υλικό για πρώτη φορά ολοκληρωμένο, σ’ ένα διπλό ψηφιακό δίσκο, στα χρόνια του 2000 πιά. Και φυσικά ανάμεσα στα τραγούδια προσπαθούμε να δώσουμε την ιδιαίτερη προέλευση για το καθένα από αυτά αλλά και το κλίμα της εποχής που ενοποιήθηκαν. Πάντα με την πεποίθηση και με στόχο ότι «Πρέπει να ξέρεις μηχανή να κόψεις μαύρα μάτια».
ΣΗΜ : Η εικόνα της ανάρτησης από την πρώτη πλήρη έκδοση του «Αρχιπελάγους». Σε δύο ψηφιακούς δίσκους, το 2004