«Ο δικός μου Θεοδωράκης… αυτός ο Άγνωστος» – Μέρος 4ο

Είπαμε σε μια στιγμή θλίψης, να σταθούμε σε μια στιγμή χαράς!
Από την Δευτέρα 6 Σεπτεμβρίου μέχρι την Παρασκευή 10 Σεπτεμβρίου, 9 με 10 το βράδυ, στο Δεύτερο Πρόγραμμα.
Ήταν τον Ιούλιο του 2015 που γύρω από τη μέρα των γενεθλίων του Μίκη Θεοδωράκη, «στήθηκε» μια σειρά εκπομπών όπου κάθε μέρα ένας άνθρωπος του τραγουδιού, μετέφερε την δική του βαθύτερη εικόνα για τον Θεοδωράκη και διάλεγε ότι αγαπούσε εκείνος από το έργο του. Με τη σειρά που ήταν εδώ από μέρα σε μέρα: Ο Μανώλης Μητσιάς, ο Θανάσης Βάσιλας – μπουζουξής και μουσικός υπεύθυνος της ορχήστρας «Μίκης Θεοδωράκης» εδώ και πολλά χρόνια -, ο Φοίβος Δεληβοριάς, η Μαρία Φαραντούρη και μαζί της ο Ανδρέας Μαράτος, συγγραφέας του βιβλίου «Ουτοπία κρυμμένη στο σώμα της πόλης – Ο μουσικός κόσμος του Μίκη Θεοδωράκη και η εποχή του» και η Ελένη Βιτάλη – που εκείνη τη χρονιά τραγουδούσε στην κεντρική εκδήλωση για τα γενέθλια του Μίκη Θεοδωράκη στο Μέγαρο Μουσικής.
Ξανακούμε αυτές τις 5 ώρες, αυτή την τόσο φορτισμένη από την αποχώρηση της «φθαρτής υπόστασης» του Μίκη Θεοδωράκη εβδομάδα, με τη διάθεση να ζήσουμε το έργο και το πνεύμα του όπως ήταν και θα μείνει.
Ο τίτλος της σειράς είναι «Ο δικός μου Θεοδωράκης… αυτός ο Άγνωστος».
Αναγκαία διευκρίνιση (για όποιον τη χρειάζεται) :
Στάσου στην όχθη και κοίτα το ρέμα/ τι κουβαλάει το μαύρο νερό
δέντρα κομμένα, ψοφίμια και αίμα /γέλιο κυμάτων και κλάμα χλωρό.
Στάσου στην όχθη του άπειρου χρόνου/ δες τι γοργά ταξιδεύει το φως
σκύψε μ ακούσεις το θρήνο του πόνου/ που της χαράς είναι σταυραδελφός.
Στάσου στην όχθη και δες το ποτάμι/μη σε πλανέψει βουή και βυθός
γη κι ουρανό και ζωή και καλάμι/ τα κυβερνάει ο ίδιος ρυθμός.
Ποιός είμαι, που πάω, ρωτάω ζητάω/ τι φεύγει, τι μένει και τι δεν γερνά
Είναι στίχοι είναι του Κώστα Γεωργουσόπουλου. Του Κ.Χ. Μύρη. Γράφτηκαν πάνω σε μια νεανική μελωδία του Μίκη Θεοδωράκη, μια μελωδία που με άλλους στίχους γράφτηκε γύρω στα 1950. Το τραγούδι ηχογραφήθηκε για πρώτη φορά το 1994, στα “40 Τραγούδια για παιδάκια και παιδιά” του Μίκη Θεοδωράκη – αλλά μάλλον δεν ακούστηκε ποτέ. Γι’ αυτό και εξεπλάγην όταν το βρήκα, τραγουδισμένο από την Αλεξάνδρα, με την ίδια να συνοδεύει τον εαυτό της στον ταμπουρά. Είναι μια ηχογράφηση – πρόβα που έγινε εκεί γύρω στα 1998-99, εδώ στην ΕΡΑ. Οι στίχοι έλεγαν αυτό που ήθελα να λένε οι επιλογές αυτής της εκπομπής. Και μόνο η κατάληξη. Αυτό το “Ποιός είμαι που πάω ρωτάω ζητάω / τι φεύγει, τι μένει και τι δεν γερνά”, καθρέφτιζε όλο τον προβληματισμό γύρω από τη σχέση μας με το έργο του Μίκη Θεοδωράκη. Μπορεί να λέγονται και να γράφονται πολλά για το Θεοδωράκη και το έργο του. Παρ’ όλα αυτά, το έργο του, έχω την εντύπωση ότι παραμένει – ουσιαστικά αλλά σε μεγάλο βαθμό και πρακτικά – Άγνωστο. Και δεν είναι μόνο τα χαμένα τραγούδια σαν κι αυτό. Αν το καλοσκεφτούμε, ακόμα και το Άξιον Εστί, είναι ένα γνωστό – άγνωστο έργο. Τα λόγια του τραγουδιού λοιπόν, έλεγαν αυτό που ήθελα. Ήθελα κι ένα χαμένο τραγούδι – πρόλογο σ’ αυτή τη σειρά. Ήταν κι αυτή η λιτή απόδοση της Αλεξάνδρας – κάπως σαν πρόβα. Όλα αυτά, με έκαναν να αποφασίσω ότι το “στην όχθη”, είναι η έναρξη σ όλες τις εκπομπές αυτής της σειράς.
Επιμέλεια – παρουσίαση: Γιώργος Τσάμπρας