Ένα ιστορικό μυθιστόρημα με φόντο τη Νάπολη του 18ου αιώνα. Στο επίκεντρο ο Άγγλος πρέσβης και μανιώδης συλλέκτης αρχαιοτήτων και πετρωμάτων από το ηφαίστειο λόρδος Χάμιλτον, η σύζυγός του, η πανέμορφη Έμα και ο θρύλος των Ναπολεόντειων Πολέμων ναύαρχος Νέλσον.
[ Αλλά τι θα μπορούσε να είναι πιο ταιριαστό γι’ αυτόν τον μεγάλο συλλέκτη πολύτιμων αντικειμένων από το να συλλέγει και την ίδια τη θεμελιώδη αρχή της καταστροφής, ένα ηφαίστειο. Οι συλλέκτες έχουν διχασμένη συνείδηση. Κανείς δεν συμμαχεί πιο αρμονικά με τις συντηρητικές και συνεκτικές δυνάμεις μιας κοινωνίας.
Όμως κάθε συλλέκτης είναι και συνεργός του ιδεώδους της καταστροφής. Διότι η ίδια η υπερβολή του συλλεκτικού πάθους κάνει έναν συλλέκτη να απεχθάνεται ταυτόχρονα τον εαυτό του. Κάθε συλλεκτικό πάθος εμπεριέχει τη φαντασίωση της ίδιας του της αυτοκατάργησης.
Εξασθενημένος από την ασυμφωνία ανάμεσα στην ανάγκη του να εξιδανικεύει και σε όλα όσα είναι ευτελή, παντελώς υλιστικά στην ψυχή ενός λάτρη των όμορφων αντικειμένων και των τροπαίων του ένδοξου παρελθόντος, ένας συλλέκτης είναι πιθανόν να λαχταράει να εξαγνιστεί από μια φωτιά που κατατρώει τα πάντα.
Ίσως κάθε συλλέκτης να έχει ονειρευτεί ένα ολοκαύτωμα που θα τον απαλλάξει από τη συλλογή του – μετατρέποντάς τα όλα σε στάχτη ή θάβοντάς τα κάτω από λάβα… Αν όμως ένας τέτοιος οργισμένος συλλέκτης επιζήσει από την πυρά ή από τον παροξυσμό του, θα θέλει πιθανότατα να ξεκινήσει μια νέα συλλογή.
….
Κάποιοι είπαν στον ποιητή ότι ο Καβαλιέρε είχε αποκτήσει, και στη συνέχεια είχε ερωτευτεί, μια νεαρή γυναίκα τόσο όμορφη που θα μπορούσε να είναι ελληνικό άγαλμα… και ότι είχε μετατραπεί τρόπον τινά σε Πυγμαλίωνα, αλλά από την ανάποδη, μιας και προσπαθούσε να μεταμορφώσει την Πεντάμορφή του σε άγαλμα – ακριβέστερα, σε αμφίδρομο Πυγμαλίωνα, δεδομένου ότι μπορούσε να τη μεταμορφώσει σε άγαλμα και ύστερα να τη μεταμορφώσει πάλι σε γυναίκα, κατά βούληση… Όταν ο Καβαλιέρε έκανε την εμφάνισή του, κρατώντας ένα κερί, η παράσταση άρχιζε…
Όλη της η ζωή την είχε προετοιμάσει για να γίνει η γκαλερί ζωντανών αγαλμάτων του Καβαλιέρε … σε μια σεκάνς από πόζες, μια ζωντανή κινηματογραφική προβολή των εμβληματικών στιγμών των αρχαίων μύθων και της λογοτεχνίας…
Στις περισσότερες ιστορίες στις οποίες ένα άγαλμα ζωντανεύει, το άγαλμα είναι γυναίκα – συχνά μια Αφροδίτη, που κατεβαίνει από το βάθρο για να ανταποδώσει το αγκάλιασμα ενός φλογερού άντρα. Ή μια μητέρα, αλλά τότε είναι πολύ πιθανό να παραμείνει στην κόγχη της. Τα αγάλματα της Παναγίας και των αγίων γυναικών δεν κινούνται * υπάρχει κίνηση μόνο στα συμπονετικά μάτια, ένα τρυφερό στόμα, ένα λεπτεπίλεπτο χέρι – και όλα αυτά μιλούν ή χειρονομούν προς τον γονυκλινή ικέτη, για να τον παρηγορήσουν ή να τον προστατεύσουν. Σπανίως ζωντανεύει ένα γυναικείο άγαλμα για να πάρει εκδίκηση. Αλλά όταν το άγαλμα είναι άντρας, ο σκοπός του είναι σχεδόν πάντα να κάνει ή να εκδικηθεί κάποιο κακό…Και το γεγονός ότι είναι στ’ αλήθεια άγαλμα τον γεμίζει με την πολεμική αρετή της προσήλωσης, τον καθιστά ακλόνητο, αδυσώπητο, άτρωτο στους πειρασμούς του ελέους. ]
Ακούμε:
- Stefano Battaglia & Michele Rabbia
- Antonio Vivaldi & Tomaso Albinoni & Antonio Lotti // Albrecht Mayer
- Gianluigi Trovesi & Gianni Coscia
- Ryuichi Sakamoto & Alva Noto
- Garth Knox & Agnès Vesterman
- David Sylvian
Αφήγηση, Επιμέλεια μουσικής: Αφροδίτη Κοσμά
Ηχητική επεξεργασία: Τάσος Μπακασιέτας
*Το σήμα της εκπομπής είναι μουσική του Μάριου Στρόφαλη
Susan Sontag: «Ο Εραστής του Ηφαιστείου»
Μετάφραση: Μαρία Μπλάνα
Εκδόσεις Gutenberg, Αθήνα, 2025.
