“παρΑξενος_ελκυστΗς” με την Μαριλένα Μαραγκού | 11.07.2024

---

[αρχαϊσμοί, μέρος β’ | Victor Gama ]

---

Απόψε στον παρΑξενο_ελκυστΗ ψηλαφίζουμε μια αναζήτηση συνθετών σε αρχετυπικούς τρόπους μέσα από την επινόηση και κατασκευή νέων οργάνων.

Πρώτος ο Αμερικανός πρωτοπόρος Harry Partch, έναν αιώνα πριν, είδε την μικροτονική μουσική σαν μια επιστροφή στις προ-κλασικές δυτικές μουσικές ρίζες, ιδιαίτερα στη μουσική των αρχαίων Ελλήνων. Στην περίπτωση του Partch, θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για αρχαϊσμό, αν είχε παραμείνει στην μίμηση και αναπαραγωγή των αρχαϊκών τρόπων. Ο Partch όμως επινόησε την δική του σημειογραφία, και εφηύρε και κατασκεύασε τα δικά του μουσικά όργανα.  Το ενδιαφέρον του για τη μυθολογία και τον αποκρυφισμό τον οδήγησε στους μαγικούς ήχους κοινών υλικών, όπως οι λαμπτήρες και τα μπολ.

Γνωρίζουμε επίσης το έργο του συνθέτη πορτογαλικής καταγωγής από την Angola Victor Gama. Η μουσική του, ξεπερνώντας το αρχέγονο και το σύγχρονο, το αφρικανικό και το δυτικό, απηχεί σε σημεία και τον αμερικανικό μινιμαλισμό.

Aπό μικρή ηλικία ο Gama γοητεύτηκε από τα παραδοσιακά όργανα της Angola, και από το 1993 ξεκίνησε να δημιουργεί την συλλογή οργάνων «Pangeia»: όμορφα σαν γλυπτά και παράξενα – αρχαϊκά και μοντέρνα ταυτόχρονα. Είναι φτιαγμένα από φυσικά υλικά, ξύλο, μέταλλο αλλά και found objects, και μπορούν να παιχτούν από δύο άτομα ταυτόχρονα, σαν παιχνίδι.

Στον πυρήνα της δουλειάς του βρίσκονται τα σύμβολα. Η διαδικασία της σύνθεσης ξεκινά με τη δημιουργία ενός εντελώς νέου οργάνου, με έντονο συμβολικό νόημα: η επιλογή των υλικών, η κατασκευή και η παρτιτούρα αποτελούν μέρος του τρόπου με τον οποίο ο Gama δημιουργεί νέα μουσική, συνδυάζοντας τις τρέχουσες τεχνολογίες ψηφιακής κατασκευής με ιδέες, υλικά και παραδόσεις εμπνευσμένες από τον φυσικό κόσμο.

To όργανο Acrux για παράδειγμα, είναι ένα σύγχρονο μουσικό όργανο δικής του επινόησης, σχεδιασμένο και κατασκευασμένο ακολουθώντας τη διαμόρφωση του αστερισμού του Νότιου Σταυρού – που είναι ορατός μόνο στον νυχτερινό ουρανό του νότιου ημισφαιρίου. Τα χαλύβδινα δονούμενα ελάσματα του φτάνουν τις τρεις οκτάβες σε χρωματική κλίμακα. Κάθε στοιχείο του οργάνου σχετίζεται με μια συγκεκριμένη πτυχή του αστερισμού. Η διαφάνεια του σύμπαντος που μας επιτρέπει να κοιτάμε τα αστέρια, οδήγησε στη χρήση γυαλιού για το ηχείο του ενώ το σχήμα του είναι ημισφαιρικό, αντιπροσωπεύοντας το νότιο ημισφαίριο.

Για το Acrux γράφτηκε η σύνθεση «Quatro Momentos», ενώ επινοήθηκαν οι συνθετικοί τρόποι «Golian Modes»˙ εμπνευσμένοι από τη ροή του κεντροαφρικανικού κοσμογράμματος Dikenga, το οποίο συμβολίζει την κυκλική φύση της ζωής: μια φράκταλ αναπαράσταση των πολλών κύκλων που υπάρχουν μέσα μας, γύρω μας και σε όλο το σύμπαν, σε αέναη κίνηση.

---

Επιμέλεια-Παρουσίαση: Μαριλένα Μαραγκού
Επιμέλεια ήχου:  Νίκος Σαβοργινάκης
Τρίτο Πρόγραμμα 90,9 & 95,6 | www.ertecho.gr/trito

---