Τρεις Μάλλον Παραγνωρισμένοι Ρώσοι Συνθέτες
Ο Anatoly Lyadov ανήκε στον ευρύτερο κύκλο της ομάδας των 5 Ρώσων.
Βαθιά ρομαντικός στα πρώτα του έργα, επηρεασμένος από τον Brahms, εσωστρεφής, αναλυτικός, λεπτολόγος και αρκετά επιλεκτικός στη σύνθεση, άφησε περίπου 50 έργα πίσω του μόνο.
Συν τοις άλλοις υπήρξε αναβλητικός και ολίγον τι τεμπέλης, σε βαθμό που όταν ο Ντιαγκίλεφ του παρήγγειλε ένα μπαλέτο, προκειμένου να αναβάλει την σύνθεση του επί μακρόν, του είπε πως περίμενε να του στείλουν χαρτί με πεντάγραμμα. Το μπαλέτο εν τέλει ανατέθηκε στον Ιγκόρ Στραβίνσκι, και ήταν «Το «Πουλί Της Φωτιάς».
Βέβαια στο αφιέρωμά μας δεν θα ασχοληθούμε με έργα που δεν έγραψε, αλλά με έργα που έγραψε: Πολύ όμορφα πιανιστικά, όπως τις Four Arabesques for piano, op. 4, κάποια πρελούδια και Impromptu, τα πανέμορφα συμφωνικά: “Baba Yaga”, “Kikimora”, Eight Russian Folksongs for orchestra και «Μαγεμένη Λίμνη», και άλλα.
Δίδαξε στο Ωδείο της Αγίας Πετρούπολης από το 1878 και ανάμεσα στους μαθητές του ήταν ο Στραβίνσκι και ο Προκόφιεφ.
Το καλοκαίρι του 1914, λίγο μετά την κήρυξη του πολέμου, συνέχισε τη συνήθειά του να ψαρεύει και να κολυμπά στη λίμνη κοντά στο κτήμα τους στην Πολιένιτσα παρότι υπήρχαν προειδοποιήσεις για μόλυνση του νερού.
Στις αρχές Αυγούστου παρουσίασε υψηλό πυρετό, αδυναμία και έντονο πονοκέφαλο, συμπτώματα που γρήγορα εξελίχθηκαν σε τυφοειδή πυρετό.
Λόγω της απομόνωσης της περιοχής και των περιορισμών στις μετακινήσεις (η Ρωσία βρισκόταν ήδη σε πολεμική κινητοποίηση), η ιατρική φροντίδα έφτασε καθυστερημένα.
Πέθανε στις 28 Αυγούστου 1914, σε ηλικία 59 ετών, έχοντας δίπλα του τη σύζυγό του και λίγους συγγενείς.
Ο Sergei Lyapunov υπήρξε μαθητής του Lyadov στο Ωδείο της Αγίας Πετρούπολης στα μαθήματα της Καλλιτεχνικής Ανάλυσης και της Αντίστιξης από το 1883 έως το 1885. Θα ξεκινούσε τις σπουδές του το 1878 στο Ωδείο της Μόσχας με σύσταση του Νικολάι Ρουμπινστάιν που ήταν τότε διευθυντής με τον Καρλ Κλίντγουορθ στο πιάνο, πρώην μαθητή του Φραντς Λιστ. Είχε μάλιστα την τύχη να παρακολουθήσει και τα τελευταία μαθήματα σύνθεσης που είχε δώσει ο Τσαϊκόφσκι πριν την παραίτησή του από το ωδείο. Θα συνέχιζε με τον Σεργκέι Τανέγιεφ. Όταν αποφοίτησε το 1883 ελκόμενος περισσότερο από τα εθνικιστικά στοιχεία της μουσικής της Νέας Ρωσικής Σχολής, παρά την πιο κοσμοπολίτικη προσέγγιση του Τσαϊκόφσκι και του Τανέγιεφ, πήγε στην Αγία Πετρούπολη για να αναζητήσει τον Μίλι Μπαλάκιρεφ.
Το εθνικιστικό πνεύμα του ταίριαζε πολύ εκείνη την εποχή, αλλά και στο μεγαλύτερο μέρος του έργου του.
Ούτε ο Lyapunov άφησε πίσω του πολύ μεγάλο έργο.
Συνέθεσε εξαιρετικά πιανιστικά έργα, με αποκορύφωμα τις 12 Σπουδές Υπερβατικής Ερμηνείας op.11 ως μεταθανάτια «συνέχεια» του ημιτελούς έργου του Φραντς Λιστ: Υπερβατικές Σπουδές, 2 κοντσέρτα για πιάνο και πολλά άλλα. Εκτός των έργων αυτών συνέθεσε 2 Συμφωνίες, το Συμφωνικό ποίημα: “Zelazowa Wola” στην μνήμη του Σοπέν, και αρκετά ακόμα.
Στο αφιέρωμά μας θα σας παρουσιάσουμε κάποια από τα σημαντικότερα.
Μετά την Οκτωβριανή επανάσταση του 1917 ένιωθε αρκετά ασφυκτικά. Αυτοεξορίστηκε με την οικογένειά του στην Γαλλία το 1923 κυρίως για να βρεθεί κοντά στη μεγάλη κοινότητα των Ρώσων μεταναστών που είχε ήδη αναπτυχθεί στο Παρίσι.
Η υγεία του όμως δεν ήταν καλή. Έτσι το 1924 μετακόμισε στην Αντίμπ λόγω του καλύτερου κλίματος. Πέθανε στις 8 Νοεμβρίου της ίδιας χρονιάς από στεφανιαία νόσο.
Η κηδεία του έγινε σε τοπικό ναό και η ταφή του πραγματοποιήθηκε εκεί, χωρίς την παρουσία μεγάλων μουσικών προσωπικοτήτων, καθώς πολλοί φίλοι του βρίσκονταν στο Παρίσι ή στη Ρωσία.
Otkrytoe Pismo – Kalinnikov Postcard-1910
Ο Vasily Kalinnikov υπήρξε σχεδόν αυτοδίδακτος συνθέτης.
Γιός αστυνομικού ο οποίος έπαιζε κιθάρα τραγουδώντας σε μια τοπική χορωδία, γεννήθηκε στις 13 Ιανουαρίου του 1866 στο χωριό Voina, στην επαρχία Οριόλ της Ρωσίας. Παιδί μιας οικογένειας με εκκλησιαστική παράδοση, φοίτησε στο ιερατικό σχολείο και έπειτα στο ιερατικό σεμινάριο όταν η οικογένεια μετακόμισε στο Oryol το 1879. Κατά τη διάρκεια της φοίτησής του εκεί έπαιζε βιολί και φαγκότο στην ορχήστρα της πόλης και διηύθυνε τη χορωδία του σεμιναρίου.
Πήγε στη συνέχεια στο Ωδείο της Μόσχας αλλά μη έχοντας αρκετά χρήματα για τα δίδακτρα αποσύρθηκε ύστερα από λίγους μήνες και παρέμεινε απλά σαν ακροατής. Κερδίζοντας μια υποτροφία για το φαγκότο, φοίτησε στη Σχολή της Φιλαρμονικής Εταιρείας της Μόσχας παίρνοντας μαθήματα και σύνθεσης από τον μουσικοδιδάσκαλο και συνθέτη Αλεξάντερ Ιλίνσκι καθώς και από τον συνθέτη Pavel Blaramberg μέχρι το 1892. Κατά τη διάρκεια αυτών των ετών έζησε μέσα σε τρομερή φτώχεια παίζοντας βιολί, φαγκότο και περιστασιακά τιμπάνι σε θεατρικές ορχήστρες και ως αντιγραφέας.
Ο Πιότρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκι έχοντας ακούσει και εκτιμήσει κάποια από τα έργα που είχε γράψει ως τότε και γνωρίζοντας τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε στη ζωή του ο 26χρονος Vasily, τον πρότεινε για τη θέση του κύριου μαέστρου του Θεάτρου Μάλι και αργότερα την ίδια χρονιά για το Ιταλικό Θέατρο της Μόσχας ως βοηθό μαέστρου.
Λόγω των στερήσεων στα φοιτητικά του χρόνια η υγεία του ήταν πολύ κακή και έπασχε από φυματίωση. Το φθινόπωρο του 1893 λοιπόν κατέρρευσε εντελώς και φοβούμενος πως δεν θα αντέξει τον άσπλαχνο χειμώνα της Μόσχας έφυγε για την Κριμαία εγκαταλείποντας τις 2 θέσεις, που θα του άλλαζαν για πρώτη φορά τη ζωή. Πέρασε τα τελευταία 7 χρόνια της ζωής του στην Γιάλτα της Κριμαίας.
Το συνθετικό του έργο δεν είναι μεγάλο, είναι όμως αξιόλογο. Μια ημιτελής όπερα, 9 έργα για πιάνο, 14 κύκλοι τραγουδιών, 8 χορωδιακά, καθώς και 12 ορχηστρικά έργα με κορυφαία τις 2 Συμφωνίες του.
Υπήρξαν άνθρωποι που προσπάθησαν να τον βοηθήσουν και να τον στηρίξουν οικονομικά τα 7 τελευταία χρόνια της ζωής του στην Γιάλτα. Ο Ρίμσκι Κόρσακωφ του έστειλε κάποια χρήματα από εκτελέσεις δικών του έργων, ενώ ο Σεργκέι Ραχμάνινωφ τον έφερε σε επαφή με έναν εκδότη ο οποίος και αγόρασε κάποια τραγούδια του δίνοντάς του κάποιες ανάσες.
Τα χρόνια της ζωής του στην Γιάλτα τα πέρασε σε ένα κατάλυμα για φυματικούς – όχι κάποιο σανατόριο, με την βασική και μόνο βοήθεια, καθώς και με την βοήθεια του αδελφού του Victor.
Ο Vasily Kalinnikov πέθανε στις 11 Ιανουαρίου του 1901, 2 ημέρες πριν κλείσει τα 35 του χρόνια στην Γιάλτα.
Η κηδεία του – πολύ λιτή φυσικά – έγινε εκεί και το ταλέντο του αναγνωρίστηκε ακόμη περισσότερο μετά τον θάνατό του.
Καλή σας Ακρόαση!
Παραγωγή-Παρουσίαση: Σταμάτης Αθανάσουλας
