“παρΑξενος_ελκυστΗς” με την Μαριλένα Μαραγκού | 25.06.2024

---

[ο ιδρώτας του ήλιου και τα δάκρυα της σελήνης | μέρος_α : η κατάκτηση του άχρηστου ]

---

Στις αρχές του 20ου αιώνα στο Περού, ο επιχειρηματίας με το παρατσούκλι «Φιτζκαράλντο», με πάθος για την όπερα και συγκεκριμένα τον τενόρο Enrico Caruso, θέλει να του φτιάξει μια όπερα στο Iquitos, στην καρδιά του τροπικού δάσους του Αμαζονίου. Για να χρηματοδοτήσει το όνειρό του εμπορεύεται καουτσούκ, και χρειάζεται να μεταφέρει το ποταμόπλοιο του πάνω από τα βουνά.

Αυτή είναι η πλοκή της ταινίας «Fitzcarraldo» (1982) του Werner Herzog, βασισμένη εν μέρει σε μια αληθινή ιστορία. Στα ημερολόγια του, με τίτλο «Conquest of the Useless» (κατάκτηση του άχρηστου) ο σκηνοθέτης καταγράφει τον τιτάνιο άθλο της δημιουργίας της ταινίας, περιγράφοντας παράλληλα «εσωτερικά τοπία γεννημένα από το ντελίριο της ζούγκλας». Είναι η περιπέτεια του δυτικού ανθρώπου αντιμέτωπου με το ανοίκειο, τον κόσμο της αληθινής φύσης – μια διαδρομή προς την επίτευξη του ακατόρθωτου.

Ο Ιρλανδός συνθέτης σύγχρονης μουσικής David Fennessy συνεπαίρνεται από τα ημερολόγια του Herzog: το έργο του «Gold is the sweat of the sun, silver are the tears of the moon»  είναι το αποκορύφωμα της εμμονής του: η σύνθεση «Caruso (Gold is the Sweat of the Sun)» αποτελείται σχεδόν εξ ολοκλήρου από πολύ σύντομα αποσπάσματα ηχογραφήσεων του Enrico Caruso: σε λούπες, με επιμήκυνση και  συνδυασμένα με τέτοιο τρόπο ώστε να σχηματίζουν ένα είδος «χορού» για την ηλεκτρική κιθάρα, που παίζει ο ίδιος ο συνθέτης: μια αναπαράσταση μιας εμμονικής, δημιουργικής δύναμης – στο κέντρο του αδυσώπητου ποταμού των ήχων από τις μυριάδες φωνές.

Για τους Ίνκας τα πολύτιμα μέταλλα είχαν αξία μόνο διακοσμητική. Ονόμαζαν τον χρυσό «ιδρώτα του ήλιου» και το ασήμι «δάκρυα της σελήνης» κι ήταν γι’ αυτούς απλά στολίδια χωρίς ουσιαστική αξία, όπως αντίθετα ήταν τα γεννήματα της γης που τους εξασφάλιζαν τροφή.

Απόψε, ο παρΑξενος_ελκυστΗς κάνει μια διαδρομή προς την επίτευξη του ακατόρθωτου, ακούγοντας φωνές της όπερας – E.Caruso & Y.Sumac – να αναδύονται μέσα από την αρχέγονη ζούγκλα του περουβιανού Αμαζόνιου: μέσα από τα ορεινά ηχοτοπία του Περού της Natassha Barrett, καθώς και τη μουσική των Ίνκας, του Jan Garbarek και των Pοpol Vuh.  

---

Επιμέλεια-Παρουσίαση: Μαριλένα Μαραγκού
Επιμέλεια ήχου: Νίκος Σαβοργινάκης
Εικόνα: από την ταινία Fitzcarraldo
Τρίτο Πρόγραμμα 90,9 & 95,6 | www.ertecho.gr/trito

---