Richard Wagner: “Lohengrin” (μέρος Α’)
Όπερα σε 3 πράξεις. Λιμπρέτο του συνθέτη βασισμένο στο μεσαιωνικό μύθο του “Ιππότη με τον Κύκνο” καθώς και σε γερμανικά επικά ποιήματα όπως ο “Parzival” του Wolfram von Eschenbach. Πρωτοπαρουσιάστηκε στις 28 Αυγούστου 1850 στο Γερμανικό Εθνικό Θέατρο της Βαϊμάρης.
“Ὡς ἂρα διά γυναικός ἐρρύη τὰ φαῦλα”
“Ἀλλά καὶ διά γυναικός πηγάζει τά κρείττω”
Το αιώνιο δίπολο της Εύας με την Παναγία. Από τη γυναίκα σαν κατάρα έρχεται το κακό, μέσω της γυναίκας όμως πηγάζουν όλα τα καλά. Σε πόσα έργα του Wagner άραγε συναντήσαμε αυτό το δίπολο; Η Αφροδίτη στον “Tannhäuser” με την Elisabeth. Η Ortrud στον “Lohengrin” με την Elsa. Είναι όμως άραγε η Elsa καθρέφτισμα της Παναγίας, ή της Εύας; Μήπως στον πραγματικό της αντίποδα βρίσκεται τη Senta από τον “Ιπτάμενο Ολλανδό”; Είναι αλήθεια ότι ο “Lohengrin” και ο “Ιπτάμενος Ολλανδός” συνδέονται μεταξύ τους με εσωτερικά νήματα. Και στις δύο όπερες, ο ήρωας είναι ένας μυθικός ξένος, ένας παρείσακτος πoυ ωθείται από μια μυστηριώδη μοίρα. Και οι δύο έρχονται από μακριά, σταλμένοι από υπερφυσικές δυνάμεις, ενώ οι εκλεκτές της καρδιάς τους βλέπουν οράματα για εκείνους. Τόσο η Senta όσο και η Elsa, φαντάζονται την άφιξη ενός αγαπημένου που δεν υπάρχει ακόμη. Έτσι η τελική εμφάνισή του φαίνεται σαν θαύμα. Ενώ όμως ο Ολλανδός έρχεται από το σκοτάδι και λυτρώνεται από τη θυσία της ενάρετης Senta, ο Lohengrin έχει κάπως αντίθετη πορεία: έρχεται ο ίδιος από το φως για να λυτρώσει την Elsa, η οποία όμως σαν αιώνια Εύα, ρωτώντας τον την απαγορευμένη ερώτηση, κάνει το λάθος. Τρώει θα λέγαμε τον απαγορευμένο καρπό και χάνει τον παράδεισο.
Ευτυχώς, τον μουσικό τουλάχιστον παράδεισο δεν θα τον χάσουμε εμείς, που αυτό το Σάββατο θα ξεκινήσουμε το ταξίδι μας στη Α’ πράξη του έργου, με καπετάνιο τη μπαγκέτα του Herbert von Karajan και με ένα εξαίρετο μουσικό πλήρωμα. Να είστε εκεί.
Παραγωγή – Παρουσίαση: Γιάννης Φίλιας