Γιούντιτ Σαλάνσκυ: Κατάλογος Απολεσθέντων
Δώδεκα ιστορίες για απολεσθέντα αντικείμενα, υποκείμενα, ιδέες, ζώα, νησιά, ηλικίες, κράτη, κτίρια, έργα τέχνης. Γραμμένες σε διαφορετικό ύφος για «το εφήμερο που είναι αναπόδραστο».
Στην τέταρτη ιστορία, τη Βίλλα Σακέτι, το «απολεσθέν» είναι η μπαρόκ βίλλα του καρδινάλιου Τζούλιο Σακέτι στη Ρώμη, έργο του αρχιτέκτονα Πιέτρο ντα Κορτόνα. Τα τελευταία λείψανά της κατεδαφίστηκαν μετά το 1861. Ήρωας της ιστορίας είναι ο Γάλλος ζωγράφος Υμπέρ Ρομπέρ (1733-1808). Βασικό θέμα του έργου του ήταν τα ερείπια. Στην ιστορία της Σαλάνσκυ ο κόσμος των ερειπίων δεν είναι απολίθωμα αλλά εργοτάξιο αισθημάτων και συναισθημάτων, εργοτάξιο τέχνης.
«Τα ερείπια του μιλούν σαν να έχει παραισθήσεις από τον πυρετό, του στερούν τη γαλήνη και τον ύπνο του, γεννούν μέσα του έμμονες εικόνες, οράματα, ώσπου πείθει τον εαυτό του ότι έχει χρέος να τα αποτυπώσει…
Η κατεδάφιση ενός κτιρίου προσελκύει σχεδόν τόσους φιλοπερίεργους όσους και μια δημόσια εκτέλεση. Ο Ρομπέρ ζωγραφίζει τη μεγάλη πυρκαγιά της Όπερας, λες και απεικονίζει την έκρηξη ενός ηφαιστείου, την πύρινη θάλασσα, τις θεόρατες φλόγες και τα σύννεφα καπνού στον νυχτερινό ουρανό του Ιουνίου, ζωγραφίζει το καπνισμένο κέλυφος του κτιρίου την επόμενη μέρα, την κατεδάφιση του ανακτόρου του Μεντό, την ανατίναξη της μονής των Φεγιαντίνων και την πτώση της Βαστίλλης, μια σαγηνευτική όσο και εύλγωττη εικόνα, με τα γκρεμισμένα αγκωνάρια να σωριάζονται στην τάφρο του οχυρού σαν θραύσματα της αρχαιότητας, τυλιγμένα σε πέπλα καπνού… Εκείνες τις μέρες, σε όποιον τύχει να τον ρωτήσει με τίνος το μέρος είναι, αποκρίνεται: «Με το μέρος της τέχνης».
Ακούμε
* John Surman
* John Surman & Chris Lawrence & Trans4mation
* Erik Truffaz & Murcof
* Maurice Ravel
* Brad Mehldau
Ηχητική επεξεργασία: Νίκος Σαβοργινάκης (Nick Sabor)
*Γιουντίτ Σαλάνσκυ: Κατάλογος Απολεσθέντων
Μτφ.: Γιάννης Καλιφατίδης (Iannis Kalifatidis)
Εκδόσεις Αντίποδες (Antipodes)
Αθήνα 2021
Επιμέλεια, αφήγηση: Αφροδίτη Κοσμά (Afroditi Kosma)