Κριτικός Λόγος Θάνος Μαντζάνας
0:00
0:00 LIVE
ΤΡΙΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ  90,9 – 95,6
ΤΡΙΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 90,9 – 95,6 Mεσογείων 432, Αγία Παρασκευή, TK: 15342, Γραφείο Ρ 109 210 6013167 (Studio), 210 6066807-08 (Γραμματεία – Κοινό) trito@ert.gr

Κριτικός Λόγος | Παρασκευή 24 Μαρτίου 2023

Το μεταθανάτιο κύκνειο άσμα του Esbjörn Svensson «Home. S.» (μέρος δεύτερο)

Τον πρώτο σόλο δίσκο του σπουδαίου Σουηδού jazz πιανίστα Esbjörn Svensson «Home. S.» που έμελλε να κυκλοφορήσει πολλά χρόνια μετά τον τόσο πρόωρο θάνατο του θα παρουσιάσει και θα αναλύσει ο κριτικός μουσικής Θάνος Μαντζάνας.

Ο Bror Fredrik Svensson – που έγινε γνωστός ως Esbjörn Svensson – γεννήθηκε στις 16 Απριλίου 1964 από μητέρα που ήταν κλασική πιανίστρια. Σπούδασε και ο ίδιος κλασικό πιάνο και κατά την διάρκεια των ανώτερων σπουδών του στο Βασιλικό Κολέγιο Μουσικής της Στοκχόλμης στράφηκε και ειδικεύθηκε στην jazz. Σχημάτισε αρχικά συγκρότημά με τον παιδικό φίλο του, ντράμερ, Magnus Öström και με την συμμετοχή του κοντραμπασίστα Dan Berglund συγκροτήθηκε το σχήμα των Esbjörn Svensson Trio ή e.s.t., όπως ήταν γνωστοί. Κυκλοφόρησαν τον πρώτο δίσκο τους το 1993 και πολύ σύντομα έγινε φανερό ότι αυτό το jazz πιανιστικό τρίο ήταν διαφορετικό από όλα τα υπόλοιπα. Εκτός από την jazz στη μουσική τους έβγαιναν αβίαστα και τα άλλα ιδιώματα με τα οποία είχε ασχοληθεί και αγαπούσε ο Svensson -και όπως φαίνεται και οι άλλοι δύο μουσικοί – δηλαδή πριν απ’ όλα η κλασική μουσική, το rock, η ποπ αλλά ακόμα και η electronica που άκμαζε τότε σε όλη την Ευρώπη.

Ολα αυτά φαίνονταν τόσο στους δίσκους όσο και στις ζωντανές εμφανίσεις τους. Οι e.s.t. κυριολεκτικά έπαιζαν jazz σαν να ήταν rockers και σε ανάλογους χώρους, όπως σε κάποια ροκ φεστιβάλ. Χωρίς να σνομπάρουν καθόλου το παραδοσιακό κοινό της jazz απευθύνθηκαν και σε ένα άλλο, νεότερης ηλικίας και διαφορετικών ακουσμάτων και προτιμήσεων. Το κοινό αυτό τους αγάπησε και τους αγκάλιασε, με αποτέλεσμα να γίνονται όλο και πιο δημοφιλείς στη Σουηδία και στις άλλες σκανδιναβικές χώρες.
Όμως ο δίσκος που εξέδωσαν το 1999 με τον σχετικά συμβολικό τίτλο «Gagarin’s point of view» (Με την οπτική γωνία του Γκαγκάριν) ήταν ο πρώτος που κυκλοφόρησε σε ολόκληρη σχεδόν την Ευρώπη γνωρίζοντας επιτυχία,μεταξύ αυτών και στην Ελλάδα. Μία από αυτές ήταν και η Ελλάδα όπου οι e.s.t. ήταν απρόσμενα δημοφιλείς για ανάλογο γκρουπ.

Δυστυχώς όμως, αυτή η τόσο λαμπρή διαδρομή έμελλε να διακοπεί με τον πιο ξαφνικό και πρόωρο τρόπο. Μία από τις αγαπημένες ασχολίες του Esbjörn Svensson ήταν οι καταδύσεις με φιάλες οξυγόνου. Στις 14 Ιουνίου 2008 είχε καταδυθεί στη θάλασσα έξω από τη Στοκχόλμη μαζί με τον εκπαιδευτή του και τον έναν από τους δύο γιους του όταν εκείνοι τον έχασαν από τα μάτια τους. Τον ανακάλυψαν έπειτα από λίγο αναίσθητο στον βυθό και, αν και μεταφέρθηκε με ελικόπτερο στο νοσοκομείο, ήταν ήδη πολύ αργά. Ήταν μόλις σαράντα τεσσάρων ετών.

Πριν από λίγο καιρό όμως η σύζυγος του Esbjörn Svensson Εύα ανακάλυψε ανάμεσα στο αρχείο του μια ηχογράφηση της οποίας την ύπαρξη δεν γνώριζε. Την άκουσε και διαπίστωσε ότι ήταν με σόλο πιάνο, η πρώτη και μοναδική αυτής της κατηγορίας που είχε κάνει, στο σπίτι τους και όχι σε στούντιο, πριν από τον θάνατό του. Ετσι πέρυσι αυτή η ηχογράφηση κυκλοφόρησε από την εταιρεία των e.s.t., την γερμανική ACT, με τίτλο «Home. S.» Εννέα σόλο πιάνο κομμάτια για τα οποία ο Esbjörn Svensson, δείχνοντας έμπρακτα την αγάπη του για τη χώρα μας, είχε σημειώσει ως τίτλους τα γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου από το α μέχρι και το ι.

Ο σπουδαίος μουσικός είναι στο «Home.S.» πιο ώριμος από ποτέ με την επίδραση που είχε δεχθεί από την κλασική μουσική να αναδεικνύεται πιο έντονα από κάθε άλλη φορά σε συνθέσεις με βάθος και εσωτερικότητα με τις οποίες ήρθε σε ουσιαστική επαφή με τον εαυτό του, και τη φιλοσοφία του. Ίσως και – χωρίς ίσως να το γνωρίζει – έκανε και έναν απολογισμό μιας διαδρομής δυστυχώς σύντομης αλλά και τόσο γεμάτης, το ιδανικό κύκνειο άσμα για κάποιον που η μουσική ήταν η ζωή του ακριβώς γιατί η ζωή του ήταν η μουσική.
To «Home. S.» αναδεικνύει τις μουσικές αλλά και τις ανθρώπινες αξίες του Esbjörn Svensson αποτελώντας έτσι και μία, έστω και αθέλητη, πολύτιμη παρακαταθήκη του για τους μεταγενέστερους ομοτέχνους του.

Παραγωγή-Παρουσίαση: Θάνος Μαντζάνας

Τεχνική επιμέλεια εκπομπών: Αργύρης Παντελιάδης

σχετικα podcasts