”Η Φόνισσα” του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη & οι βρεφικές θηλυκτονίες [εγκλήματα από το παρελθόν ( ; ) της αγροτικής Ελλάδας]
”Ὅταν ἐπέστρεφεν εἰς τὴν νεκρώσιμον οἰκίαν ἡ γραῖα Χαδούλα, διὰ νὰ παρευρεθῇ τὴν ἑσπέραν εἰς τὴν παρηγοριάν, − παρηγορίαν καμμίαν δὲν εὕρισκε νὰ εἴπῃ, μόνον ἦτο χαρωπὴ ὅλη κ’ ἐμακάριζε τὸ ἀθῷον βρέφος καὶ τοὺς γονεῖς του. Καὶ ἡ λύπη ἦτο χαρά, καὶ ἡ θανὴ ἦτο ζωή, καὶ ὅλα ἦσαν ἄλλα ἐξ ἄλλων. […]. Ἆρα ὅλαι αἱ μάστιγες ἐκεῖναι, αἱ κατὰ τὸ φαινόμενον τόσον ἄσχημοι, ὅσαι θερίζουν τὰ ἄωρα βρέφη, […], δὲν εἶναι μᾶλλον εὐτυχήματα, δὲν εἶναι θωπεύματα καὶ πλήγματα τῶν πτερῶν τῶν μικρῶν Ἀγγέλων, οἵτινες χαίρουν εἰς τοὺς οὐρανοὺς ὅταν ὑποδέχωνται τάς ψυχὰς τῶν νηπίων; Καὶ ἡμεῖς οἱ ἄνθρωποι, ἐν τῇ τυφλώσει μας, νομίζομεν ταῦτα ὡς δυστυχήματα, ὡς πληγάς, ὡς κακὸν πρᾶγμα.” – Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, ”Η Φόνισσα”
Τετάρτη 19/04/23, 22.30-23.00, Η ΚΑΡΔΙΑ ΤΟΥ ΣΚΟΤΟΥΣ επισκέπτεται τη ”Φόνισσα” του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, σε μια απόπειρα να διερευνήσει τις βρεφοκτονίες κοριτσιών ως «καταχθόνιο μυστικό» και κοινωνικά εγκατεστημένη κατάσταση, ειδικά στους απομακρυσμένους τόπους και στις δυσπρόσιτες και φτωχές περιοχές της μικρής αγροτικής Ελλάδας. Ήταν η πρώτη φορά που ένας φτασμένος λογοτέχνης εισηγούνταν στο αναγνωστικό κοινό της εποχής το υπαρκτό κι όμως ανέγγιχτο ζήτημα της παιδικής θηλυκτονίας – και μάλιστα με τέτοια αφηγηματική δεξιότητα, λυρισμό και ψυχογραφικό βάθος: το «μυστικό» ωστόσο ”λαγοκοιμόταν κι αλαφροπατούσε, μέχρι την ώρα που η χρεία θα το ανέσυρε από την κατάχωση καλώντας το να δώσει λύση, ως μοχλός που θα μετακινούσε το αβάσταχτο βάρος να δοθεί η προίκα, με αποτέλεσμα να κατατμηθεί κι άλλο ο πάντοτε πενιχρός οικογενειακός κλήρος.” Πλαισιώνουμε μουσικά με Ξενάκη και Χρήστου, καθώς και με τραγούδια από την περιοχή της Μεσογείου.
Συγγραφή / επιμέλεια κειμένων-παραγωγή-παρουσίαση: Ευαγγελία Κουλιζάκη.
Τρίτο Πρόγραμμα 90,9 | www.ertecho.gr/trito.
(φωτό: W. Eugene Smith, Extremadura, Province of Cáceres, Deleitosa – από το φωτογραφικό του δοκίμιο για τα ισπανικά χωριά,1951)