Μέρος τρίτο : «Τραβέρσο», η τελευταία ποιητική συλλογή
(Κυκλοφορία: 1975, Μελοποιήσεις 1978- 2003)
Παρασκευή 10/10/25, 9 με 10 το βράδυ, στην εκπομπή του Γιώργου Τσάμπρα και στο Δεύτερο Πρόγραμμα 103.7.
«Τραβέρσο», ονόμασε ο Νίκος Καββαδίας την Τρίτη – μόλις – ποιητική του συλλογή. Ήταν το 1975. Εν τέλει, το Φλεβάρη, ο ποιητής έφυγε ξαφνικά από τη ζωή, στα 65 του χρόνια… “Τραβέρσο”: ναυτική πορεία κόντρα στον άνεμο, με στόχο να αποφύγει το καράβι τα χτυπήματα. Τους πρώτους μήνες της μεταπολίτευσης, με 15 ποιήματα γραμμένα από τα χρόνια του ’50 κι ως το τέλος : «Τραβέρσο ανάποδο, πορεία προς το βοριά/ τράβα μπροστά, ξοπίσω εμείς και μη σε μέλει» είχε γράψει παλιά στον «F.G. Lorca» , ενώ εδώ, στη «Σπουδή θαλάσσης» : «Στα όρτσα να προλάβουμε. Τραβέρσο και προχώρα. Να πάμε να προλάβουμε την τελευταία ριξιά», με ημερομηνία 19-1-75, είκοσι μέρες πριν φύγει από τη ζωή ο ίδιος. «Εγώ δεν είμαι ποιητής. Είμαι στοχαστής, αρμενιστής φιλόσοφος… Οι στίχοι μου είναι λόγια, ιστορίες, ζωή ατόφια» θα πει τρείς μέρες πριν το θάνατό του, όταν δημοσιογράφος θα τού επισημάνει την χρονική απόσταση ανάμεσα στις συλλογές του, από τον «εικοσάχρονο δόκιμο» του «Μαραμπού» ως τώρα «όταν δεν το περιμέναμε πιά».
Τα 12 από τα 15 ποιήματα της συλλογής, έχουν μελοποιηθεί, κάποια μάλιστα περισσότερες από μία φορές : Μαρίζα Κωχ, Θάνος Μικρούτσικος, Μιχάλης Τερζής, Ξέμπαρκοι, Χάρης Παπαδόπουλος, Υπόγεια Ρεύματα… Με τις φωνές κάποιων από τους δημιουργούς, αλλά και με τον Γιάννη Κούτρα, τον Κώστα Καράλη, τον Βασίλη Λέκκα αλλά και τον Γιώργο Νταλάρα και την Χαρούλα Αλεξίου. «Μουσώνας», «Γυναίκα», «Εφτά νάνοι στο s/s Cyrenia», «Fatta Morgana», «Πικρία»… «Χόρεψε πάνω στο φτερό του καρχαρία» στη «Γυναίκα», «Ποιαν αγαπάς; Κάποια τσιγγάνα. Πως τη λένε Φάτα Μοργκάνα» στο ομώνυμο ποίημα, «Ότι αγαπούσα αρνήθηκα για το πικρό σου αχείλι» – στην «Πικρία», το τελευταίο του, με ημερομηνία 7-2-1975.
1975- 2015 : 50 χρόνια από το θάνατο του Νίκου Καββαδία. Αλλά και 50 χρόνια από τότε που έγινε γνωστό για πρώτη φορά ένα μελοποιημένο ποίημά του. Η Τρίτη από τις τρείς εκπομπές, στην καθεμιά από τις οποίες ακούμε όσα έχουν μελοποιηθεί από κάθε ποιητική συλλογή ξεχωριστά. Έτσι για να δούμε πόσο ενοποιεί τα ποιήματα ο χρόνος της πρώτης τους έκδοσης ή πόσο τα διαχωρίζουν οι μελοποιήσεις καθώς περνούν τα χρόνια… Πάντα, με τη διάθεση του «Παρ’ το αλλιώς… θα βρεις!».